Түүхэн товчоон: Алаг сүлд

3/ 19/ 2023    8 цаг 44 минут

Монгол төрийн бэлгэдэл

    Алаг сүлдийг энхжин ба цэргийн аль ч үед тахиж шүтнэ. Сүлдийн хөхлийг хар, цагаан адууны дэлээр алаглуулан хийдэг учраас “Алаг сүлд” хэмээн нэрлэж, Цагаан, Хар сүлдийн дунд залдаг уламжлалтай байв. “Монголын нууц товчоо”-д тэмдэглэснээр дайн тулааны манлайд явдаг Уруд, Мангуд аймаг бараан Алаг тугтай байжээ. Чингис хаан Их Монгол Улсаа байгуулаад Алаг сүлдийг төрийн бэлгэдэл болгожээ. Алтан ургийн сүүлчийн хаан Лигдэний үед зүүн гурван түмний нэг Цахар түмэн Алаг сүлдийг тахих, сахин хамгаалах үүргийг гүйцэтгэж байв. Лигдэн хааныг 1634 онд нас барсны дараа цахарууд Алаг сүлдийг Ордосын Хангин хошуунд залан авчирч, хошуу тамгын газраас эрхлэн Алаг сүлдийн тахилгыг хийдэг болжээ.

    Алаг сүлдийн энгийн, дөрвөн цагийн, догшруулах хэмээх гурван зүйлийн тайлга байв. Өдөр бүр өглөө, үдэш сан тавьж, мөнх зул өргөхийг энгийн тайлга хэмээдэг бол дөрвөн улирлын тайлгыг жил бүрийн билгийн улирлын цагаан сарын шинийн 3, тавдугаар сарын 14, есдүгээр сарын 12, арван нэгдүгээр сарын шинийн 3-нд хошуу хотлоороо өргөн дэлгэр гүйцэтгэнэ. Алаг сүлдийг 13 жилд нэг удаа буюу барс жилд догшруулж тахих бөгөөд энэ үед сүлдний ишийг чулуун мэлхий сууринаас нь сугалан авч, дөрвөн хүн түшиж солгой хөлөөрөө тээж, ширээн дээр нүдэж, гөхлийг нь навсалзуулан хөдөлгөдөг байжээ. Догшруулах тахилгын төгсгөлд авд мордож, ангаараа сүлдэндээ тахил өргөдөг уламжлалтай байжээ.

    Алаг сүлдийг одоо ӨМӨЗО-ны Ордост тахиж байна. (Г.Мягмарсамбуу)

Ашигласан ном зохиол

[Ашигласан ном зохиол]

Дулам С. Чингис хааны төрийн бэлгэдэл. “Өнгөт хэвлэл” ХХК. Уб.,2006.

Монгол Улсын шинжлэх ухаан. Толь бичиг. 1. “Согоо нуур” ХХК. Уб.,2006.

Чингис хааны тайлга. Өв

0


Сэтгэгдэл (0)

⚠ Анхаар!
Та сэтгэгдэл бичихдээ хууль зүйн болон ёс суртахууныг баримтална уу. Ёс бус сэтгэгдлийг админ устгах эрхтэй. Мэдээний сэтгэгдэлд Toim.mn хариуцлага хүлээхгүй.


Санал болгох

Түүхэн товчоон: Алтайн урианхайн Итгэмжит засгийн хошуу (Үнэн зоригт хан аймаг)
Түүхэн товчоон: Алба тэгшитгэх
Түүхэн товчоон: Алтан овооны хүн чулуу
Монгол дорнын зурхай


ШИНЭ МЭДЭЭ

Чуулган:Ж.Мөнхбатыг гишүүнээс нь чөлөөллөө49 минут 3 секундын өмнөГ.Амартүвшин:Зээлийн хүү буурлаа гээд яриад байх юм, амьдрал дээр буураагүй байгаа шүү1 цаг 2 минутын өмнөЗалуу судлаачид чуулна1 цаг 20 минутын өмнөJCI-ийн “Mentorship for RISE” төсөл дөрөв дэх жилдээ1 цаг 53 минутын өмнөMөнгөний нийлүүлэлт өслөө2 цаг 58 минутын өмнөҮнэт цаасны арилжаагаар 55.1 тэрбум төгрөгийг гүйлгээ хийжээ3 цаг 4 минутын өмнөҮСХ: Эмэгтэй дэд сайдын эзлэх хувь 31.4 нэгж хувиар буурлаа3 цаг 16 минутын өмнөЦар тахлын өмнө сакура цэцэглэх үеэр 31.8 сая жуулчин Японыг зорьжээ3 цаг 28 минутын өмнөНүүрсний хэрэгт холбогдсон Н.Наранбаатар, Т.Аюурсайхан, Д.Бат-Эрдэнэ нарын бүрэн эрхийг түдгэлзүүлнэ3 цаг 30 минутын өмнөГ.Амартүвшин: Засгийн газар хэлбэрдсэн хөрөнгө оруулалт хиймээргүй байна3 цаг 38 минутын өмнөХөндөх сэдэв:Жилд 200 гаруй хүн сүрьеэгийн халдвараар нас бардаг3 цаг 50 минутын өмнөБ.Энхбаяр: Таван яамны сайдад хариуцлага тооцох асуудлыг Ерөнхий сайдын зүгээс тавьсан юм уу, Ч.Хүрэлбаатар сайд аа4 цаг 6 минутын өмнөХүүхдүүд аюулд орж, хүчирхийлэлд өртсөн үедээ ШҮГЭЛ үлээж байх юм гэнэ4 цаг 21 минутын өмнөС.Батболд: Дарханы замд нэрээр 36 мянган тонн цемент авсан гэх баримт одоогоор алга4 цаг 31 минутын өмнөХойд аав нь охиноо өөр айлд нууцаар өргүүлээд дөрвөн жил болсныг нөхөн олж илрүүлжээ5 цаг 13 минутын өмнөБ.Хурцын эрх охин Х.Намуун Боловсролын зээлийн сангаас 72 мянган ам.доллар авч Канадад суралцжээ5 цаг 43 минутын өмнөДЭМБ: Булчин задрах тахал тархах эрсдэл их байна5 цаг 53 минутын өмнөУЕПГ:Нэр бүхий гурван гишүүний бүрэн эрхийг түдгэлзүүлэх санал ирсэн5 цаг 55 минутын өмнөМонгол Улсын хөгжлийн 2022 оны төлөвлөгөөний биелэлт 67,5 хувьтай гарсан6 цаг 15 минутын өмнөБоловсролын зээлийн санг "боловсон дээрэмдэгчид" буюу Ерөнхийлөгч, УИХ-ын дарга, УИХ-ын гишүүн бизнесмэнүүдийн нэр холбогдсон зээл төлөгдсөн үү7 цаг 16 минутын өмнөСонгуулийг холимог системээр буюу нэр дэвшигчдийн 50 хувь нь тойрогт, 50 хувь нь намын жагсаалтаар сонгогдох хуулийн төсөл боловсруулж байна7 цаг 21 минутын өмнөОрон нутагт ипотекийн 3 хувийн хүүтэй зээл олгож эхэллээ7 цаг 26 минутын өмнөХНХ-ын сайдаас Т.Аюурсайханыг чөлөөлсөн захирамжийг маргааш УИХ-д танилцуулна7 цаг 48 минутын өмнөАИ-92 авто бензиний 21 хоногийн нөөцтэй байна8 цаг 50 минутын өмнөТүүхэн баримтыг дэлгэсэн “Нэг хүнийг тахин шүтэхийн хор уршиг” ном хэвлэлтээс гарлаа9 цаг 42 минутын өмнөД.Мөнх-Эрдэнийн өмгөөлөгч Л.Баттогтох: Ерөнхий шүүгч шүүгчийн хараат бус байдалд нөлөөлсөн ноцтой захирамж гаргалаа9 цаг 46 минутын өмнөЦ.Анударь: Ирэх олимпоос алтан медаль авах зорилготой9 цаг 54 минутын өмнөОРОС, ХЯТАД ХОЁР: Төв Азийн улс орнуудын хэрэгт хөндлөнгөөс оролцохыг хүлээн зөвшөөрөхгүй3 сар 23. 8:54М.Энхжаргал өнөөдөр хүрэл медалийн өнгөө хувиргах тулаанаа хийнэ3 сар 23. 8:26ОУВС "таамаглахын аргагүй онцгой нөхцөлд буй улс орнуудад" зээл олгох гэх шинэ журмыг баталжээ3 сар 23. 8:18Цэнхэр алт болсон цэнгэг усаа хайрлан хамгаалах ТӨРИЙН БОДЛОГО алга3 сар 23. 8:10ПОРНО ОД БА ЕРӨНХИЙЛӨГЧ: Дональд Трампыг хөлдөө чирч буй Сторми Даниэлс гэж хэн бэ 3 сар 23. 7:34АНУ Украинд 350 сая долларын цэргийн тусламжийн шинэ багц хуваарилав3 сар 23. 7:33Т.Баярцэнгэл: Найруулагч киногоо үзэгчдэдээ найдаж орхих биш. Зохиол, жүжигчнээ шахаж, авьяасыг нь гаргаж ажиллах хэрэгтэй3 сар 23. 7:02Монгол дорнын зурхай3 сар 23. 6:45Цаг агаарын мэдээ3 сар 23. 6:30Цагдан хориогоо өөрчлүүлэхээр шүүхэд хандсан О.Мөнхжин, Б.Гантиг нарын гомдлыг хүлээж авсангүй3 сар 22. 18:21Дээд шүүх Ш.Сайхансамбуу, Б.Ганзориг нарын нам бүртгүүлэх өргөдлийг буцаав3 сар 22. 17:58Сонгинохайрханчууд УИХ-д сонгосон 3 гишүүнээ "дахиж сонгохгүй"3 сар 22. 17:44MEC: "Л.Гантөмөр АН-ыг удирдаж чадахгүй" гэжээ3 сар 22. 17:27
 Facebook Twitter Youtube