Дэлхийн хамгийн ногоон хотууд

НҮБ-ын Эдийн засаг нийгмийн асуудал эрхэлсэн сангийн тооцоолсноор 2050 он гэхэд дэлхийн томоохон хотуудад амьдрах хүн амын тоо 68 хувь болж, 13 хувиар нэмэгдэх хандлагатай байгаа аж. 2030 он гэхэд дэлхийн хэмжээнд 10 гаруй сая хүн амтай 43 орчим мега хот бий болох боломжтой гэнэ. Үүнийг зэрэгцээ агаар, ус, хөрсний бохирдол, замын түгжрэлийн асуудал дэлхийн өнцөг булан бүрт хүн ам ихээр суурьшсан хотынхны хувьд томоохон асуудал болдог. Тэгвэл иргэн бүр нь амьдрахад таатай, байгаль орчинд ээлтэй шийдлийг цогцлоохын тулд хотын ногоон байгууламжийг бусад улсад хэрхэн хөгжүүлдэг вэ?

Нүүрстөрөгчийн хийг арилгах, ойжуулалтын томоохон төслүүдийг боловсруулж, байгаль хамгаалах чиглэлээр ажилладаг DGB группээс гаргасан 2023 оны дэлхийн шилдэг 10 ногоон хотоор Копенхаген, Амстердам, Франкбурт, Ванкувер, Портланд, Сингапур, Цюрих, Осло, Рейкьявик, Куритиба зэрэг хот шалгарчээ. 

Харин Байгаль орчинд ээлтэй үйл ажиллагааг дэмждэг “Neutrino Burst” сайтаас 2022 оны дэлхийн хамгийн ногоон 10 хотын жагсаалтыг гаргахад Копенхаген /Дани/, Нидерланд /Амстердам/, Ванкувер /Канад/, Сан Франциско /АНУ/, Сингапур, Портланд /АНУ/, Стокгольм /Швед/, Хельсинки /Финланд/, Берлин /Герман/, Куритиба /Бразил/ зэрэг хот тэргүүлсэн байна.

Копенхаген, Дани

"Унадаг дугуйчдын хот" гэгдэх Копенхаген дэлхийн байгальд ээлтэй хотуудын жагсаалтыг тэргүүн эгнээнд багтдаг. 2014 онд Европын ногоон нийслэлээр шалгарсан тус хот 2025 он гэхэд нүүрсхүчлийн хий ялгаруулдаг анхны хот болно гэдгээ хэдийн зарлаад буй.

Энэ хотын нэг онцлог нь автомашин болон бусад моторт тээврийн хэрэгслийг ашиглахаас илүү дугуй унахыг эрхэмлэдэг. Оршин суугчдын 62 хувь нь дугуйг гол тээврийн хэрэгслээр ашигладаг ажээ.

Тус хотод зугаалахдаа устөрөгчөөр ажилладаг такси, хүний гараар хийсэн усан сан, байгалийн гаралтай бүтээгдэхүүнээр хийсэн хөвөгч саун зэргийг харах боломжтой. Копенхаген 2025 оныг дуустал 100,000 шинэ мод тарих санаачилга гаргажээ. Үүгээр ч зогсохгүй худалдаалагдаж буй нийт хүнсний 24 хувь нь органик бүтээгдэхүүн аж. Дэлхий дээрх хамгийн ногоон хотуудын нэг хэвээр байхын тулд тус хотын удирдагчид байгаль орчинд ээлтэй бодлого, дүрэм журмыг байнга нэвтрүүлж байна.

Амстердам, Нидерланд

Голландын нийслэл Амстердам хот нүүрстөрөгчийн ялгаруулалтыг 2030 он гэхэд 55 хувь, 2050 он гэхэд 95 хувиар бууруулах зорилт тавьжээ. Үүнээс гадна 2040 он бол байгалийн хийг ашиглах сүүлийн жил байх гэнэ. Дээрээс нь 2030 он гэхэд орон сууцны 80 орчим хувийг тогтвортой эрчим хүчээр хангахаар төлөвлөсөн аж.

Энэ хотод машин жолоодохоос илүү дугуй унах, явган аялал хийх хангалттай ногоон талбай бий. Дугуй унах дургүй хүмүүс цахилгаан тээврийн хэрэгсэл ашигладаг бөгөөд хотын хэмжээнд 300 гаруй цэнэглэгч станц суурилуулжээ. Амстердам нь утааг багасгахын тулд цахилгаан тээврийн хэрэгсэл ашигладаг бөгөөд галт тэрэг, автобус, метро сэргээгдэх эрчим хүчээр ажилладаг. Амстердам ногоон инновацын үзэл баримтлалыг хэрэгжүүлснээр Европ дахь ногоон технологийн гарааны бизнест тэргүүлж байна.       

Ванкувер, Канад

Мужийн цахилгаан эрчим хүчний 95 орчим хувийг сэргээгдэх эрчим хүчнээс (усан цахилгааны ачаар) гаргадаг Ванкувер бол Хойд Америкийн хамгийн тогтвортой хот юм.  Энэ хот нь Хойд Америкийн томоохон хотуудын дунд нүүрстөрөгчийн ялгаруулалтыг бууруулдгаараа алдартай. 2010 онд хотын захиргаа ажилдаа явахдаа машин жолоодохын оронд олон хүн унадаг дугуйгаар зорчих боломжийг хангах үүднээс дугуйчдад зориулсан тусдаа эгнээ байгуулжээ. Хүмүүсийг цахилгаан тээврийн хэрэгсэл ашиглахыг дэмжихийн тулд Ванкувер хот даяар цэнэглэх станцын тоог хэд дахин нэмэгдүүлсэн.

Тус хот 2050 он гэхэд нүүрсхүчлийн хийнээс ангид болох зорилт тавьж байгаа бөгөөд зорилгодоо хүрэхийн тулд дугуйн замын сүлжээгээ өргөтгөх зэрэг олон санаачилгыг хэрэгжүүлж буй.

Сан Франциско, АНУ

Хуванцар болон хогийн цэгийн эсрэг дайн зарласан хот. Сан Франциско хот 2011 онд Хойд Америкийн хамгийн ногоон хотоор шалгарсан. Тэр цагаас хойш дэлхийн шилдэг тогтвортой хотуудын жагсаалтад байнга орж ирсэн. Хотын захиргаа юуны түрүүнд иргэдийг хог хаягдлын менежментэд сургахад анхаарч, 2008 онд гурван хэсгээс бүрдсэн хог хаягдлын менежментийн системийг нэвтрүүлж, иргэддээ хогийн цэг, дахин боловсруулах, ялзмагийн савыг санал болгожээ. Тус хот хог хаягдлынхаа бараг 80 хувийг хогийн цэгээс холдуулж, 2030 он гэхэд хогийн цэгийг хуучирсан болгох зорилт тавьжээ.

Сан Франциско нь газар тариалангийн ажлыг нэн тэргүүнд тавьж, фермерүүдэд органик, эрүүл хүнсний эх үүсвэрийг бүрдүүлэхэд ихээхэн дэмжлэг үзүүлдэг. Мөн 2016 онд хуванцар савтай ус хэрэглэхийг хориглосон, 2007 онд гялгар уутыг хориглосон анхны хот юм.

Сингапур

Азийн хамгийн байгальд ээлтэй хот. Сингапур хот ногоон өнгийг шингээх олон арга замыг ашигладаг. Юуны өмнө хот орон сууцны болон худалдааны бүсийн эрчим хүчний хэрэглээг хязгаарладаг. Энэ нь ялгарч буй хүлэмжийн хийн тоог бууруулж, хотжилтыг хүрээлэн буй орчинтой зөрчилдөхөөс сэргийлдэг. Мөн эрчим хүчний хэрэглээг багасгахын тулд хот ногоон байгууламжийг нэн тэргүүнд тавьж ажилладаг байна.