Э.Түвшинтөгс: Циркийн урлагийнхныг Монгол Улс тоохоо больсон. Хэдэн жүжигчид нь гадны хүмүүс шиг л байдаг

4/ 21/ 2023    6 цаг 40 минут

Мэргэжлийн морин циркийн жүжигчин, морьт циркийн сургагч багш Э.Түвшинтөгстэй ярилцлаа.

-Сайн байна уу, Та манай уншигчдад өөрийгөө танилцуулааач. Циркийн урлагтай хэрхэн холбогдсон юм бэ?

-Сайн байна уу, Намайг Энхжаргалын Түвшинтөгс гэдэг. Би морин циркийн мэргэжлийн жүжигчин бэлтгэдэг багш. 20 жил циркийн урлагт зүтгэж байна. Цирктэй холбогдсон түүх гэвэл би багадаа хурдан морь унадаг байсан юм. Нэг өдөр циркийн группийнхэн хурдан морь унадаг айлд маань ирээд бэлтгэл хийсэн юм. Тэгсэн би өөрийн мэдэлгүй дунд нь орчихсон гүйж явсан. 9 настай байсан юм. Дараа нь хотод ирж циркэд шалгуулаад тэнцсэн. Морин циркт татагдсан гол шалтгаан нь миний хувьд Солонгос руу явах байсан юм. Циркийн жүжигчин гэдэг чинь хүүхдийн хувьд маш гоё зүйл шүү дээ. Манайх жаахан ядруу амьдралтай байсан учраас би Солонгос яваад их мөнгө олох юм бол манай гэрийнхэн гоё амьдарна гэж бодсон. Ер нь, Солонгост очоод бөөн мөнгө олно гэсэн бодолтой жаахан хүүхэд анх орж циркт орсон юм.

-Хэдэн настайдаа Солонгос  руу явсан юм бэ?

- Солонгос руу 10 настайдаа явсан. Анх очоод морин дээр нуруугаараа хэвтээд хөлөө өргөдөг ганцхан үзүүлбэр хийдэг байлаа. Анхны мэдрэмж их сонин. Нүүр хагараагүй, ичимхий хүүхдийг циркийг хөшгийг онгойлгоод л “За, зааж өгсөн юм хий” гээд гаргасан даа. Үзэгчдийн өмнө гараад би огт өөр хүн болдог гэдгээ тэр үед л мэдэрсэн. Тоглолтоо дуусгаад гарч ирээд үзэгчидтэй зургаа даруулдаг юм. Хамгийн жижиг жүжигчинтэй зураг авхуулахаар эмээ өвөө нар ирнэ шүү дээ. Нууцаар гарт мөнгө атгуулна. Их мөнгө өгдөг байсан /инээв/.

-Морин циркийн жүжигчдийн гол хамтрагч нь мэдээж морь. Морио яаж сонгож, ямар хугацаанд сургадаг юм бэ?

-Морио сонгоно гэдэг янз бүр л дээ.  Нядалгааны газраас ч адуу авч ирнэ. Зарим газруудад хэдэн 100 саяын үнэтэй адуу ч байна. Үнэтэй адууны хөлийг бэртээж болохгүй, нурууг нь авч болохгүй гэдэг. Морио амьтан яаж сургадаг билээ яг тэрүүгээр л сургадаг. Морь хүн хоёр нэгдэж, нэгнээ мэдэрнэ гэсэн үг. Морь хүртэл намайг мэдрэх ёстой. Морь давхиж байхад жүжигчин унах гэж байвал морь доороос ивдэг. Трюк хийх гэж байгааг морь мэдрээд чигээрээ давхих жишээтэй. Морь хүнийг бүрэн мэдэрдэг .

-20 жилийн хугацаанд цөөнгүй морь сургаж, үзүүлбэр үзүүлсэн байх. Санаанаас гардаггүй сэтгэлд тод үлдсэн мориныхоо тухай дурсвал?

-Чэжүгийн “The Ma Park” 60 морьт гэдэг газар байдаг. Тэнд нядалгааны газраас хэдэн адуу ирээд надад нэг морь өгсөн юм. Нядалгааны газрын бөөн шавар болчихсон морь ирсэн. Нөгөө морио гурван удаа угаатал цагаан өнгийн зүс гарч ирдэг юм. Тэгсэн хээр алаг адуу. Даага байсан юм, хөөрхий нялх амьтан. Хамаагүй ачаалал өгч болохгүй. Мориноос буудаг трюк хийгээд татахаар уначих гээд /инээв/. Болжмор гэж нэрлэсэн. Сайндах үедээ сайндаад, муудах үедээ муудаад яг л найзууд шиг байлаа. Тэр морь маань сэтгэлд хамгийн тод үлдсэн.

-Циркийнхэн маань өнөөдөр хаана бэлтгэлээ хийж байна. Циркийн урлаг,  циркийн байрны талаар та ямар байр суурьтай байна вэ?

-Би гэлтгүй манай циркийн урлагийн бүх залуучуудын чин хүсэл Монголдоо цирктэй болох юм. Циркийн байрыг буцааж авах гэж их үзсэн. Ерөөсөө болохгүй, дийлэхгүй байгаа. Өнөөдөр манай циркчид бэлтгэл хийх заалгүй учраас түрээсэлж бэлтгэлээ хийж байна. Циркийн урлагийнхныг Монгол Улс тоохоо больсон. Бид гадны хүмүүс шиг л байдаг.

- Монголын морин циркчид олон улсад хэр зэрэг нэр хүндтэй вэ?

- Монголын морин циркчдийг гаднынхан Чингис хаан гэдэг нэрээр хүлээж авдаг. Чингисийн баатрууд санаанд нь буудаг юм болов уу. Морин циркийнхэн гадаадад нэр хүнд сайтай. Манай дээд үеийн ах нар мундаг байсны ач гавьяанд бид ажилтай, нэр хүндтэй яваа. Гадаадын морин циркчидтэй энэ тэнцүү үзүүлбэр үзүүлж байна. Хамгийн их алга ташилт хүлээж авдаг номер бол морин циркийнхэн. Унтаж байгаа хүмүүсийг сэртэл нь гарч ирнэ шүү дээ.

-Гэмтэл бэртэл их авч байв уу?

-Морь маань давхиж байснаа гэнэт зог тусаад урагшаа шидүүлж байсан. Хоёр давхар байшин шиг өндрөөс унасан гэсэн үг. Манай циркийн урлагийнхан чинь хөл, гараа хугалж, бэртэл гэмтэл авсан ч хугархай гараа өргөөд ёсолдог. Хэчнээн өвдсөн ч тоглолтоо аварч үлддэг гэсэн үг.

-Та  залуучуудыг морин циркийн мэргэжлийн жүжигчнээр бэлтгэдэг гэсэн?

-Би 17 настайгаасаа  морин циркийн мэргэжлийн жүжигчдийг сургаж байна. Одоогийн байдлаар 500 хүүхэд сургажээ. Манай “ZHZ” компани морин циркийн мэргэжлийн жүжигчдийг бэлтгэж, циркийн манеж дээр гаргадаг. Миний хувьд өөрийнхөө мөрөөдлийн хамт олныг бүрдүүлэх зорилго тавьсан. Удахгүй Хөлөнбуйр руу 45 хүний бүрэлдэхүүнтэй явах гэж байна.

-Хөдөлмөрийн үнэлгээ нь ямар байдаг вэ?

-Дөнгөж эхэлж буй хүүхдүүд цалингийн хамгийн доод хэмжээ буюу 1.5 сая төгрөг авдаг. Чадвараа дээшлүүлээд 5-7 сая төгрөгийн цалин авдаг хүмүүс ч байна.

-Циркчид маань Монгол Улсаа олон улсад сурталчлан таниулахад чухал үүрэг гүйцэтгэдэг гэж ойлгодог?

-Тиймээ, жишээ нь Солонгост байлаа гэж бодъё. Өдөрт 3 тоглолтод орно. Гурван тоглолтыг 365 хоногт үржүүлэхэд жилд хэдэн тоглолтод оролцдог нь гарч ирнэ. Нэг тоглолтыг 1000-2000 хүн үзнэ. Би гэхэд 20 жил тоглосон байна. Манай циркийн урлагийнхан бүгдээрээ Монгол орноо ингэж сурталчилдаг. Намайг хараад энэ Э.Түвшинтөгс байна гэхгүй. Гаднын хүмүүс хараад Монгол гэж ярина. Тэгэхээр нэрээ сайн бодохгүй бол болохгүй.

-Гадаадын хүмүүст морин циркийн үзүүлбэр зааж байв уу?

-Бид гадаад хүнд морин циркийн үзүүлбэр зааж өгдөггүй. Хятад хүнд морь унахыг, морин циркийн үзүүлбэр хийхийг зааж өгвөл хүмүүс намайг үзэн ядна шүү дээ. Би бол жаахан үндсэрхэг хүн бололтой. Хэчнээн гадаад руу явдаг ч гэсэн Монгол орондоо хайртай.

-Ярилцсанд баярлалаа.

 

0


Сэтгэгдэл (0)

⚠ Анхаар!
Та сэтгэгдэл бичихдээ хууль зүйн болон ёс суртахууныг баримтална уу. Ёс бус сэтгэгдлийг админ устгах эрхтэй. Мэдээний сэтгэгдэлд Toim.mn хариуцлага хүлээхгүй.





ШИНЭ МЭДЭЭ

“Бяцхан лусын дагина” кино дэлгэцэнд гарсан даруйдаа 117 сая ам.долларын ашиг олжээ4 цаг 41 минутын өмнөГ.Занданшатар: Ирэх жилийн хөгжлийн төлөвлөгөөнд хувийн хэвшлээ дэмжих ганц ч үг алга4 цаг 53 минутын өмнөХөгжлийн бэрхшээлтэй хүүхдүүд болон асран хамгаалагчдад олгодог 288 мянган төгрөгийг 325 мянга болгов4 цаг 58 минутын өмнөШатрын УАШТ-ний эмэгтэйчүүдийн аваргаар 15 настай Э.Хүслэн тодров5 цаг 23 минутын өмнөУИХ:Монгол Улсын хөгжлийн 2024 оны төлөвлөгөөг баталлаа5 цаг 43 минутын өмнөШатрын Монгол Улсын аваргаар БНХАУ-ын иргэн М.Амилал тодорчээ5 цаг 53 минутын өмнөЭ.Батшугар: Төрийн өмчит компаниуд санхүүгийн тайлангаа ил тайлагнадаг болох хэрэгтэй6 цаг 55 минутын өмнөАрдын чуулган нам үүсгэн байгуулсныг улсын бүртгэлд бүртгүүлэх өргөдлийг буцааж шийдвэрлэлээ6 цаг 57 минутын өмнөКобаяши Хироюки: Тогтвортой нийгмийн хамгааллын тогтолцоог бэхжүүлэх нь нэн чухал7 цаг 12 минутын өмнө"Хүүхдийн ертөнц-2023" фестиваль автомашингүй гудамжинд болно7 цаг 22 минутын өмнөСогтуугаар тээврийн хэрэгсэл жолоодсон зөрчил нэмэгджээ7 цаг 23 минутын өмнөСУДАЛГАА: 2023 оны эхний улирлын шилдэг 10 улстөрч болон намуудын РЕЙТИНГ7 цаг 26 минутын өмнөС.Жавхлантбаатар: Зургаадугаар сарын 20-нд дизель 20 автобус орж ирнэ7 цаг 29 минутын өмнөМ.Баяраа: Хот, нийтийн аж ахуйн 12 ажил, үйлчилгээг хувийн хэвшилд шилжүүлэх боломжтой7 цаг 37 минутын өмнөН.Батсүмбэрэл: Чингэлтэй дүүрэгт дөрвөн сургууль, нэг сургуулийн өргөтгөл, таван цэцэрлэг барина7 цаг 42 минутын өмнөЦагаан байрнаас “Хүчит шонхор” зах хүртэл авто зам тавьж байна7 цаг 47 минутын өмнөД.Тогтохсүрэн: УИХ-ын гишүүдийн тоог 126 болгож, 78 нь тойргоос, 48 нь жагсаалтаар нэр дэвших нь зүйтэй гэж дэмжлээ7 цаг 49 минутын өмнөМАН-ын бүлэг: Инфляцтай уялдуулж нийт тэтгэврийн санг 10 хувиар нэмэгдүүлнэ8 цаг 2 минутын өмнөБОАЖЯ: Хар Ус нуур орчмын экосистемийг хамгаалах цогц ажлыг эхлүүллээ8 цаг 33 минутын өмнөХүүхдийн мөнгийг хүүхэд бүрд олгохыг МАН-ын бүлэг дэмжжээ8 цаг 41 минутын өмнө"Монгол Улсын шатрын аварга" гэж БНХАУ-ын иргэн цоллуулах нь зөв үү8 цаг 41 минутын өмнөҮнийн өсөлт, зохиомол хомсдол үүсгэхгүй байх тал дээр анхаарч ажиллахыг үүрэг болголоо8 цаг 55 минутын өмнөБНТУ-д үүрэг гүйцэтгэсэн нэг алба хаагчид 16.2 сая төгрөг олгохоор шийдвэрлэжээ9 цаг 12 минутын өмнө“Петрочайна Дачин тамсаг” ХХК химийн бодис тусгай зөвшөөрөлгүй ашиглажээ9 цаг 25 минутын өмнөС.Батдөлд холбогдох хэргийг шүүхэд шилжүүлжээ9 цаг 32 минутын өмнөФото: Нийслэлийн 9 дүүргийн 4,696 ээж Алдарт эхийн одон авлаа5 сар 30. 12:49Д.Амарбаясгалан: ҮХӨ-д хэн нэгэн улстөрчийн, намын эрх ашиг гэж байх ёсгүй5 сар 30. 12:48Хятадын “Шэньжөү-16” сансрын хөлөг тойрог замд оржээ5 сар 30. 12:06Шүгэл үлээгч О.Сийлэгмаа хамгаалалт авах хүсэлтээ албан ёсоор хүргүүллээ5 сар 30. 12:04Хүүхдийн төлөө үндэсний зөвлөлийн даргатай 18 жилийн дараа хүүхдийн төлөө ажилладаг байгууллагуудын удирдлага уулзсан гэв5 сар 30. 11:52Уран бүтээлч, гэрэл зурагчин Б.Бат-Оргилын M’∫ бие даасан үзэсгэлэн нээлтээ хийлээ5 сар 30. 11:51О.Сийлэгмаа: Үе үеийн БШУ-ны сайд нар, БЗС-ийн захирал Д.Гарди, ТНБД Л.Цэдэвсүрэн нарыг АТГ-т шалгуулна5 сар 30. 11:51Европын холбоотой хамтран Амны хөндийн эрүүл мэндийн тусламж, үйлчилгээний төв байгуулна5 сар 30. 11:39Хүүхдийн баяраар эцэг, эхийн утасны дугаар бичих зориулалттай бугуйвч тараана5 сар 30. 11:04Улсын хэмжээнд 10 мянга гаруй ээж Алдарт эхийн одонгоо гардаж авлаа5 сар 30. 10:59АТГ: Ашиг сонирхлын зөрчилд хамаарах 113 гомдол, мэдээллийг хянан шалгав5 сар 30. 10:56Зүүн Өмнөд Азийн орнуудад “Өндөр цалинтай ажилд авна” гэх зараар гэмт хэргийн хохирогч болжээ5 сар 30. 10:53Шадар сайд С.Амарсайхан гарал үүсэл нь тодорхойгүй хүнсний болон биологийн идэвхт бүтээгдэхүүний далд сурталчилгаанд хяналт тавихыг ШӨХТГ-т үүрэг болгов5 сар 30. 10:51С.Оюун: Монгол хүн чинь ямар хүнлэг энэрэнгүй, тусч билээ. Түүнийг л номынхоо дүрээр хүргэе гэж хичээж байна даа5 сар 30. 10:45Төр “Эрдэнэс Тавантолгой” ХК-ийн орлогоор юу санхүүжүүлсэн бэ5 сар 30. 10:30
 Facebook Twitter Youtube