Т.Мөнхсайхан: Жил ирэх тусам согтууруулах ундааны градусыг бууруулах бодлого барьж байгаа

Архи, согтууруулах ундааны хэрэглээ  болон цаашид хэрэгжүүлэх арга хэмжээний талаар Ерөнхийлөгчийн Тамгын газраас мэдээлэл өглөө. 

Ерөнхийлөгчийн Эрүүл мэнд, спорт, нийгмийн бодлогын зөвлөх Т.Мөнхсайхан "Монгол улсад архи согтууруулах ундааны хэрэглээ жил ирэх тусам нэмэгдэж, сүүлин 10 жилд 3.2 дахин нэмэгдсэн мэдээлэл байна. Ерөнхийлөгч архи, согтууруулах ундааны хэрэглээг бууруулах 43 тоот зарлиг гаргасан. Үүний үр дүнд Монгол Улсад анх удаа архи, согтууруулах ундааны хэрэглээ анх удаа буурсан байна.

2023 оны эхний найман сарын байдлаар архи, согтууруулах ундааны борлуулалт өмнөх жилийнхээс 2 сая литрээр буурсан буурсан байна. Өнгөрсөн онд 16 сая литр архи, согтууруулах ундаа борлуулагдаж байсан бол 2023 оны наймдугаар сарын байдлаар 14 сая литрийг худалдаалсан байна. Мөн бага градустай согтууруулах ундааны хэрэглээ нэмэгдэж, өндөр градустай согтууруулах ундааны хэрэглээ багассан байна. Жил ирэх тусам согтууруулах ундааны градусыг бууруулах бодлого барьж байгаа. 

Ерөнхийлөгчийн зарлигт архины хэрэглээг бууруулах тусгай сан байгуулах тухай тусгасан. Энэ сан байгуулагдаж дөрвөн тэрбум орчим төгрөг төвлөрч, энэ мөнгийг архи, согтууруулах ундааны хэрэглээг бууруулах нөлөөллийн ажил, донтох эмгэгтэй хүмүүсийг эмчлэх ажилд эхнээс нь зарцуулж байна. Архи согтууруулах ундааны хэрэглээг бууруулж, нийгэм эдийн засагт учрах сөрөг нөлөөг бууруулах гол зорилт тавьсан. 2023 оны мөн үеийг 2022 оны мөн үетэй харьцуулахад согтуугаар үйлдэгдэх гэмт хэрэг, зөрчил 15.8 хувиар буурсан байна.

Цаашид хуулийн хэрэгжилтийг хангаж, хяналт тавьж ажиллаж, нийгэмд нөлөөллийн ажил хийх нь чухал гэдэг нь үүнээс харагдаж байгаа юм" гэв. 

Нийслэлийн цагдаагийн газрын дэд дарга Б.Оюутболд "Энэ оны нэгдүгээр сарын 1-нээс Согтууруулах ундааны эргэлтэд хяналт тавих, архидан согтуурахтай тэмцэх тухай хууль хэрэгжиж эхэлсэнтэй холбоотойгоор согтуугаар үйлдэгдэж байгаа гэмт хэрэг, зөрчлийн тоо өмнөх оны мөн үетэй харьцуулахад буурсан эерэг мэдээлэл гарсан. Тухайлбал, оны эхний найман сарын байдлаар цагдаагийн байгууллагад 25392 гэмт хэрэг бүртгэгдсэний 3289 нь буюу 13 хувь нь согтуугаар үйлдэгдсэн гэмт хэрэг эзэлж байна. Энэ бол өмнөх оноос 616 нэгж буюу 15.8 хувиар буурсан үзүүлэлттэй байна. 

Цагдаагийн байгууллага эхний найман сарын байдлаар 1.964.123 зөрчил шалгаснаас 48723 нь буюу 2.5 хувь нь согтуугаар үйлдэгдсэн байна. Үүнийг өмнөх оныхтой харьцуулахад 7700 буюу 13.6 хувиар буурсан үзүүлэлт байна. Согтуугаар тээврийн хэрэгсэл жолоодож эрхээ хасуулсан 23561 тохиолдол бүртгэгдсэн байна. Энэ нь өмнөх оны мөн үетэй харьцуулахад 8264 буюу 26 хувиар буурсан эерэг тоон мэдээлэл гарсан" гэлээ. 

 21 аймаг 9 дүүргээс 30, 30 архинд донтчихсон хүмүүсийг цуглуулж эмчилгээ хийж байна

Ерөнхийлөгчийн Тамгын газрын "Эрүүл монгол хүн" төсөл хөтөлбөр хариуцсан албаны дарга О.Чимэдсүрэн "Архи, согтууруулах ундааны хэрэглээг бууруулах 43 тоот зарлиг бол судалгаанд суурилсан бодлогын үр дүн гэж ойлгож болно. 

Тус зарлиг 2022 оны 4 дүгээр сард гарч, үүнийг дагаад томоохон хуулиудад өөрчлөлт орсон. Хуулийн хэрэгжилт 2023 оноос эхэлсэн. Хуулийн хэрэгжилт хэр үр дүнгээ өгч байгааг сая танилцууллаа. 

Бидний хийсэн ажил үр дүнгээ өгч байгааг уг судалгаагаар нотолж байгаа учраас дараа нь ямар ажил хийж хэрэгжүүлэх, ямар үр дүн гарахыг судалгаанд түшиглээд цогц арга хэмжээг авч хэрэгжүүлж байгаа юм. 

Хүүхэд залуусыг архины хэрэглээгүй, зохистой хэрэглээтэй иргэн болгохын тулд Боловсролын тухай хуульд өөрчлөлт оруулсан. Зөв оновчтой эрүүл мэндийн боловсрол олгож, эрүүл мэндийг нь хянадаг байя гэж уг хуульд тусган өөрчлөлт оруулсан. Залууст зориулан "Намайг алгас", "Та татгалз" аяныг хэрэгжүүлж байна. 10 дугаар сарын 13-нд оюутнуудад чиглэсэн томоохон фестивалийг үндэсний хэмжээнд зохион байгуулах гэж байна. 

Архины зохисгүй хэрэглээг жилийн 4 улирлаар авч үзвэл 9, 10 сард оюутнуудад чиглэсэн нөлөөллийн ажил хийж байгаа. Дараа нь шинэ жилтэй холбоотой архидалт нэмэгддэг. 

Хүн амын 6 хувь нь архинд донтчихсон гэх судалгаа байдаг.  Эдгээр хүмүүст зориулаад Засгийн газрын тусгай санд архины татвартай холбоотой нэмэлт татварууд, борлуулалт бүрээс 150-300 төгрөгийг энэ ажилд зарцуулна гэж мөнгө хуримтлуулагдаж байгаа. 

21 аймаг 9 дүүргээс 30, 30 архинд донтчихсон хүмүүсийг цуглуулж эмчилгээ хийн тэднийг архинаас гаргах, нийгэмшүүлэх, сайн сайханд хүргэх үйлчилгээ хийгдэж байна.

Архины татварыг 10 хувиар нэмэхэд хүн амын дундах хортой хэрэглээ 5-7 хувиар буурдаг гэж үздэг.  Гэтэл манайд борлуулалтаар тооцоход архины хэрэглээ 12.5 хувиар буурсан. Гэмт хэрэг маргаанд эерэг үр дүн өгч байгаа учир цаашид энэ ажлыг тогтмол судалгаанд суурилж судалж үргэлжлүүлэх хэрэгтэй" гэлээ.