Төрийн ажлын чанарын зураглал: 30 жилийн ядуурал, Улаанбаатарын утаа, авлига, хулгай худал...

Өнгөрөгч долоо хоногт болсон  “Эдийн засаг дахь хувийн хэвшлийн оролцоог дэмжих нь” хэлэлцүүлэгт Монгол Улсын Ерөнхий сайд Л.Оюун-Эрдэнэ оролцож үг хэлсэн. Энд эдийн засгийн өсөлт, гадаадын өр зээлээ төлж байгаа, валюын нөөц нэмэгдсэн гэхчлэн эерэг тоо баримтууд дурдагдав. Гэхдээ түүний хэлсэн үгэнд анхаарал татаж, аваад үлдчихмээр  нэг агуулга хавчуулагдав. Тэрбээр хэлэхдээ “Тоо худал ярьдаггүй. Гэхдээ тооноос чанарт шилжихийн төлөө анхаарах шаардлагатай байгаа” гэдгийг онцолсон.  Тооноос чанарт шилжих нь том төрөөс ухаалаг төр рүү шилжих  алхам болж таарна. Олзуурхах шалтгаан энэ.

Төрийн ажлын түвшинд чанарын асуудал ингэж сөхөгдөв. Төр засгийн бодлого нь оновчтой, шударга ёс ноёрхсон, хариуцлагатай, хууль ёсоо дээдэлсэн, иргэдийнх нь амьдрал баталгаатай байгаасай гэж л олон нийт хүсдэг. Энэ бол төрийн ажлын чанар.

Төрийн ажлын чанар хэр хэмжээнд байгааг илэрхийлэх 30 жилийн ядуурал, авлига, дабль стандарт, хариуцлагагүй байдал, төрийн өмчийн хулгай, улстөрчдийн  амиа аргацаасан худал амлалт гэхчлэн өч төчнөөн үзүүлэлт нүдний өмнө киноны кадр шиг л жирэлзэж байна. Дэндүү олон.

Энэ цаг үеийн хамгийн халуун сэдэв бол  төрд нүүрлэсэн хулгай. Хөгжлийн банкны, нүүрсний, Боловсролын сангийн, газрын  гэхчлэн хөвөрч байна. Монголын төр хулгайчдаас гадна худалч нараар  бас дүүрсэн. Төрийн ажил уруудаж доройтох нэг шалтгаан энэ.

  Эрх мэдэлтнүүдийн хэлсэн ярьснаар бол өдийд Улаанбаатар метротой, утаа униаргүй, Зүүн дөрвөн зам давхар гүүрэн гарцтай, ам долларын ханш 1000 төгрөгтэй тэнцэж байх байв. Ийм үгсийг тэд хоолны ширээний ард бус хэвлэл мэдээллээр олон нийтэд хүргэсэн.

Хорих газраас суллагдаад шууд УИХ-ын гишүүний тангараг өргөдөг,  шүүхээс хорих ялаар шийтгүүлсэн хэрнээ эрхэм гишүүнийхээ  эрх ямбыг эдлээд явж байдаг жишгийг Монголын төрөөс л харж байна.

Улаанбаатарыг цементэн ширэнгэ болгосон эрх мэдэлтнүүд, ажил хариуцсан  төрийн албан хаагчид сайндаа л АТГ-т дуудагдаж байцаалт өгсөн төдийгөөр,  тэгээд л амар сайхан жаргана.  Төрийн ажлын зураглал өнөөдөр иймэрхүү янзаар үргэлжилж байна. Чанарыг үгүйлэх,  шаардах шалтгаан энэ мэт.

Уг нь “төр төмбөгөр, ёс ёмбогор” гэж үгтэй. Тэгээд ч  төрийн алба стандарт, хэм хэмжээтэй. Хэрэв хэрэгждэгсэн бол хуультай бол хуультай улс бид.

Тэгвэл энэ бүхний буруутан нь хэн бэ. Төрийн ажлыг төрийн албан хаагч л хэрэгжүүлдэг. Тийм болхоор төрийн ажлын чанарыг төрийн албан хаагчидтай холбож ярих ёстой.

Төрийн албыг  төрлийн алба болгосноор хууль журамгүй мэт авирлах болсон. Ийм хүмүүсийг олон нийт “цүнх баригч”, “суганы үс” гэхчлэн нэрлэдэг. Тэд ихэвчлэн хоноцын сэтгэлтэй, авч завшихын донтой.  

Засгийн газраас  авлигатай тэмцэх хүрээнд  “Таван Ш” ажиллагааг хэрэгжүүлж байгаа. Үүний төрийн албан хаагчидтай холбоотой хэсэг болох “Шүүр” ажиллагааны талаар ХЗДХ-ийн сайд Б.Энхбаяр “Төрийн алба, төрийн өмчийг шимэгчдээс салгах Шүүр ажиллагааны хүрээнд төрийн албаны хууль бус томилгооны талаарх мэдээллийг холбогдох сувгаар хүлээн авч, зөрчлийг илрүүлэх ажиллагааг хийж байна” гэж мэдээлээд буй.

Сайдын хэлснээр нийт 6278 зөрчлийг илрүүлж 481 албан тушаалтныг үүрэгт ажлаас нь чөлөөлжээ. Ямартай ч төрийн ажлыг чанаржуулах ажлыг төрийн албан хаагчдаас эхэлж байгаа нь сайн хэрэг. Гэхдээ иймэрхүү “цэвэрлэгээнд” хэн өртөж байгаа нь бас чухал. Том дарга нарын  “крандсан” хүмүүс албандаа үлдэж байгаа бол ар талдаа найдсан тэднээс ажлын чанар хүлээх нь үүлгүй тэнгэрээс хур хүсэхтэй адил шүү.