Их Монгол улсын үеийн улс төрийн зүтгэлтэн, цэргийн жанжин.Зэлмэ бол Урианхай овгийн Жарчиудай өвгөний хүү бөгөөд Чингис хааны унаган багын найз болон дөрвөн нохой, есөн өрлөгийн нэг билээ. Чингис хааныг анх мэндлэх үед Жарчиудай өвгөн булган өлгий хүргэж хүүгээ Тэмүжинд үйлчлүүлэхээр өгөхийг амласан билээ. Тухайн цагт нялх балчир байсан учир авч хариад 1178 оны үеэр дахин хүргэн иржээ. Зэлмэ бол Чингис хааныг хамгийн хүнд бэрхшээлтэй үед ирж нөхөрлөсөн анд болох учир төрөх цагт хамт төрсөн, өсөх үед хамт өссөн өлзий буянт нөхөр хэмээн маш их хүндэтгэдэг байжээ.
1189 онд Чингис хаан Монгол аймгийн хаан болсны дараагаар Зэлмийг бүх цэргийг ерөнхийлөн захирах ахлагч болгожээ. 1202 онд болсон Хүйтэний байлдаанд Чингис хааны хүзүү шархдаж цус нь бөглөрч хүнд аюултай байсан үед Зэлмэ амаараа цусыг нь шимэн шимэн байж цусыг нь зогсоож амийг нь аварч байжээ. Мөн ам нь хатаж цангаж байгаа үед дайсны хүрээнд ухаалгаар нэвтэрч ус тараг авчран Чингис хаанд уулгаад түүний амийг аварчээ. 1203 онд Муу өндөрийн байлдааны үед Зэлмэ хойд хайгуулын ажлыг хариуцаж дайсныг хориглон байлдаж их ялалт олохыг баталсан байна. 1204 онд болсон Наху Хуны байлдаанд Зэв, Сүбээдэй, Хубилай нартай хамт цэрэг захиран хошуучлан байлдаж Найман аймгийг мөхөөхөд үлэмж их гавьяа байгуулжээ. 1206 онд Их Монгол улс байгуулагдсаны дараа Зэлмийг 88 гавьяатны 9 дүгээрт жагсааж мянганы ноёноор томилсон бөгөөд 9 удаа алдаа гаргавч үл шийтгэх онцгой соёрхол хүртээжээ. Их Монгол улс байгуулагдсаны дараа удалгүй нас барсан бололтой. (А.Пунсаг)
Түүхэн товчоон: Чингис хааны тахилга
Түүхэн товчоон: Монголын Үйлдвэрчний эвлэл
Түүхэн товчоон: Тангарагийн гэрээ
Түүхэн товчоон: Жалханз хутагтын шавь (Засагт хан аймаг)
СӨХ-ны тухай хуулийн шинэчилсэн найруулгын төслийг энэ онд багтаан боловсруулна11 сар 29. 17:26
Сэргээгдэх эрчим хүчний хэрэглээг нэмэгдүүлэхэд НҮБ-ын Хөгжлийн хөтөлбөртэй хамтарч ажиллана11 сар 29. 16:55
ЗГ: Гадаадын хөрөнгө оруулалттай аж ахуйн нэгж, иргэдээс ирүүлсэн гомдлыг шийдвэрлэнэ11 сар 29. 16:31
ЗГ: Өвлийн аялал жуулчлалыг хөгжүүлэх бодлогын арга хэмжээг хэрэгжүүлнэ11 сар 29. 15:53
ЦЕГ: Хүний амь нас хохироосон хэргийг илрүүлж, мөрдөн шалгах ажиллагааг үргэлжлүүлж байна11 сар 29. 15:50
ИЦББХ: Байнгын хорооны даргаар Э.Батшугарыг улируулан сонгохыг дэмжлээ11 сар 29. 14:58
“Говийн чоно-2024” олон улсын сургалт, дадлага сургуулийн бэлтгэл ажлыг хангуулах төлөвлөлтийн уулзалт эхэллээ11 сар 29. 14:35
Д.Амарбаясгалан: “Эрдэнэс Тавантолгой“ ХК-д ирэх оны дөрөвдүгээр сарын 29-н хүртэл онцгой дэглэм тогтоож, БЭТ ажиллах хугацааг сунгалаа11 сар 29. 14:26
Б.Энхбаяр: Бүртгэлтэй 1200 гаруй журмыг хүчингүй болгож, Засгийн газрын болон яамдаас батлах журмын хамгийн дээд хязгаарыг 500 байхаар тогтлоо11 сар 29. 14:02
Ч.Болортуяа: Сурагчдын амралтын хуваарийг өөрчлөх асуудлыг хөндөөгүй11 сар 29. 13:45
ХЗБХ: Хүний эрхийн Үндэсний Комиссын даргыг чөлөөлөхийг дэмжив11 сар 29. 13:24
Тусгаар тогтнол үндэсний баялгийн сангийн тухай хуулийн төслийг Улсын Их Хурлын дарга Г.Занданшатарт өргөн мэдүүллээ11 сар 29. 13:20
ЦЕГ: Скочоор хоолойг нь боож, амь насыг нь хохироосон хэргийг шалгаж байна11 сар 29. 13:09
"ХХОАТ-ын 10 хувь 2024 оны нэгдүгээр сарын 1-нээс 1 хувь болно"11 сар 29. 13:03
ЭХЭМҮТ-ийн эмч нар төрөлхийн улаан хоолой битүү эмгэгтэй нярайд анх удаа дурангийн мэс засал хийжээ11 сар 29. 12:56
Төмөр замын бүтээн байгуулалтад зарцуулсан хөрөнгө, үр дүнгийн талаарх аудитын тайланг танилцууллаа11 сар 29. 12:25
“ТӨРИЙН АУДИТ ИРГЭДИЙН АМЬДРАЛД” сэдэвт уулзалт, хэлэлцүүлгийг Өмнөговь аймгийн Номгон суманд зохион байгууллаа11 сар 29. 12:21
Израиль ХАМАС-ын түр эвлэрлийн хугацаа цааш үргэлжлэх боломжтой юу?11 сар 29. 12:00
Цасанд суусан хоёр автомашиныг татан гаргажээ11 сар 29. 11:53
Согтуугаар тээврийн хэрэгсэл жолоодсон 61 зөрчил бүртгэгджээ11 сар 29. 11:23
БХБЯ: Дотоодын цементийн үнийг тогтвортой байлгах арга хэмжээ авч ажиллахыг даалгав11 сар 29. 10:54
Монгол Улсын Ерөнхийлөгч У.Хүрэлсүх АНЭУ-ын Ерөнхийлөгч Эрхэм дээд Шейх Мухаммад бин Заид Аль-Нахъян-тай уулзлаа11 сар 29. 10:41
ТББХ: УИХ-ын Ерөнхий нарийн бичгийн даргаар Д.Энхбатыг томилохыг дэмжлээ11 сар 29. 10:39
АИ-92 автобензиний 20 хоногийн нөөцтэй байна11 сар 29. 10:34
ЗГ: Замын хөдөлгөөний аюулгүй байдлыг хангах төлөвлөгөөний 2022 оны биелэлтийг хэлэлцэж байна11 сар 29. 10:26
Зеленскийг ОХУ-тай хэлэлцээрийг тасалдуулсан гэж буруутган Ерөнхий прокурорын газарт ханджээ11 сар 29. 8:50
DAILY BEAST: Ким Чен Уны өрсөлдөгчид түүнийг устгах хэд хэдэн төлөвлөгөө бэлтгэсэн байсан11 сар 29. 7:26
Шинэ Зеланд төсвөө нэмэгдүүлэхийн тулд залуучуудыг тамхи татахыг хориглосон хуулиа цуцална11 сар 29. 7:22
Цаг агаар: Увс нуурын хотгороор ялимгүй цас орно, бусад нутгаар цас орохгүй11 сар 29. 7:00
Зурхай: Үс бүү засуул өнгө зүс доройтоно11 сар 29. 6:45
Яармагийн эмнэлэгт хэвтсэн 17 хүүхдийн нэгийг нь ЭХЭМҮТ рүү шилжүүлжээ11 сар 28. 16:58
240.0 мянган тн ногоон тэжээл хураан авчээ11 сар 28. 16:13
НҮБ-ын Хүний хөгжлийн 2024 оны илтгэл танилцуулах уулзалтад УИХ-ын дэд дарга Л.Мөнхбаатар оролцлоо11 сар 28. 15:27
БСШУСБХ-ны даргад УИХ-ын гишүүн Б.Баярсайханыг нэр дэвшүүллээ11 сар 28. 14:46
ЁЗСХБХ: Байнгын хорооны даргаар Б.Баттөмөрийг улируулан сонгохыг дэмжлээ11 сар 28. 14:25
ЭЗБХ: “Эрдэнэс Тавантолгой” ХК-ийн хувьцааг иргэн бүрд эзэмшүүлэхийг дэмжсэнгүй11 сар 28. 13:56
"БНХАУ-д үүсээд байгаа нөхцөл байдалтай холбоотойгоор ямар нэгэн хязгаарлалтыг ХӨСҮТ-өөс санал болгохгүй"11 сар 28. 13:02
А.Бурмаа: Амьсгалын замын өвчлөлөөр бага насны хүүхдүүд хүндрэх эрсдэл нэмэгдэж байна11 сар 28. 12:44
Эмээлтийн махны үйлдвэртэй холбоотой эрүүгийн хэргийн хуралдаанд шүүгдэгчийг албадан ирүүлэхээр болж, хойшлогдов11 сар 28. 12:34
Мотоциклоор мал хариулж яваад сураггүй болсон хоёр иргэнийг эрэн хайж байна11 сар 28. 12:16
Facebook
Twitter
Youtube
Сэтгэгдэл (0)
⚠ Анхаар!Та сэтгэгдэл бичихдээ хууль зүйн болон ёс суртахууныг баримтална уу. Ёс бус сэтгэгдлийг админ устгах эрхтэй. Мэдээний сэтгэгдэлд Toim.mn хариуцлага хүлээхгүй.