"ЭТТ" ХК-ийн IPO гаргах зорилготой байгуулсан компани 10 сар ажиллахдаа 54,1 тэрбум төгрөгийн зардал гаргажээ

Нүүрсний гэх тодотголтой өнөөдрийн сонсголоор “Эрдэнэс Тавантолгой майнинг” ХХК-тай холбоотой шинжээчийн дүгнэлтийг сонсов. Гэрчээр УУХҮ-ийн сайд асан Д.Сумъяабазарт оролцлоо.

Шинжээч: Засгийн газраас 2019 онд “Эрдэнэс Тавантолгой” ХК-ийн хувьцааг олон улсын хөрөнгийн биржид бүртгүүлэх, арилжаалах бэлтгэл ажлыг хангуулах зорилготой 296 дугаар тогтоол гаргасан байна. ЭТТ ХК-ийн ТУЗ-аас 2019 оны 07 дугаар сарын 30-нд “Эрдэнэс Твантолгой майнинг” ХХК гэх охин компани байгуулсан.

Тус компани нь 10 сарын хугацаанд доорх бүрэлдэхүүнтэй үйл ажиллагаа явуулжээ.

Энэ хугацаанд 1,2 сая тон буюу 102 тэрбум төгрөгийн уулсын ажил хийж, 73,8 сая төгрөгийн борлуулалттай 56,1 тэрбум төгрөгийн ашигтай ажилласан бол нийт 54,1 тэрбум төгрөгийн зардал гаргажээ. Өөрөөр хэлбэл 390 сая төгрөгийн ашигтай ажилласан.

Тус компани нь төсөл хэрэгжих хугацаанд маркетинг, удирдлагын зардалд 54,1 тэрбум төгрөг зарцуулснаас 21,2 тэрбум төгрөгийн зөвлөх үйлчилгээ авсан бол татан буулгахтай холбоотойгоор 2021-2022 онд нийт 12,5 тэрбум төгрөгийн өр авлагыг “ЭТТ” ХК өмнөөс барагдуулж, 8 гэрээний 6,6 тэрбум төгрөгийн өглөгийн үлдэгдэлтэй үлдсэн байна.

УУХҮ-ийн сайд асан Д.Сумъяабазар: 2019 оноос УУХҮ-ийн сайдаар ажиллаж байхад Засгийн газрын тэргүүн У.Хүрэлсүхийн үүрэг даалгавраар “ЭТТ” ХК-ийн нүүрсний ордыг хэрхэн ашиглах талаар бодлогын шийдлийг гаргасан. Үүнд, Олон улсын хөрөнгийн зах зээлээс хөрөнгө босгох ажлыг танилцуулсан. Тухайн үед Засгийн газрын хуралдаанаар 9 удаа орж, нийт 20 гаруй эрхзүйн акт гаргасан. 2020 оны тавдугаар сард Олон улсын хөрөнгийн бирж дээр гарах ажил 90 хувьтай хангагдсан байсан. Зургадугаар сард хөрөнгийн бирж дээр цан цохихоор төлөвлөж байсан ч цар тахалтай холбоотой нөхцөл байдал үүссэн, мөн улстөрийн хэцүүхэн нөхцөл байдал үүссэн. Төслийг явуулахгүй байх сонирхол нь нүүрсний хулгайтай холбоотойгоор зогсоосон.  Засаглалын хувьд улстөрийн томилгоог үндсэнд байхгүй болгохоор боломжийг бүрдүүлэх гэж байсан.

Дэлхийд нүүрсний гол тоглогч болох, Хятадын гол нийлүүлэгч байх бодлого дэвшүүлж ажилласан.

ХЗДХ-ийн сайд Б.Энхбаяр: Тэгээд яагаад бүтэлгүйтсэн бэ?

УУХҮ-ийн сайд асан Д.Сумъяабазар: Ерөөсөө улс төржилт. Нүүрсний далд эдийн засгийг дэмжсэн хүний өөрийн байгууллагууд нийлээд л зогсоосон. Өнөөдрийн нөхцөл байдал руу тэд нөхөд өөрсдөө л татаж оруулсан.

УИХ-ын гишүүн Т.Доржханд: Хэрвээ бид IPO хийсэн бол оффтейк гэрээ гэдэг зүйл гарахгүй байсан юм гэж та хэллээ. Гэтэл оффтейк гэрээг нууцалж байгаад хийсний үр дүнд 3,2 их наяд төгрөгийн алдагдалтай компани үүсчихээд байна. Энэ хэзээ үр ашигтай байх вэ гэхээр хувийн сектор л очиж байж. Төрийн элдэв төслийг санхүүжүүлээд ингээд явбал цаашид ч бүтэхгүй. Өнөөдрийн байдлаар IPO-г сонирхох компани гарч ирэх үү?

УУХҮ-ийн сайд асан Д.Сумъяабазар: Та бол дэлхийн зах зээлийн үнэлгээний талаар сайн мэдэж байгаа гэж ойлгож байна. Яг өнөөдрийн нөхцөл байдалд олон улсын хөрөнгийн зах зээлээс хөрөнгө төвлөрүүлэх ямар ч боломжгүй. Цаашдаа гадны сайн менежментийн багт өгч цэгцлэхгүй бол босч ирэх ямар ч бололцоо алга.

УИХ-ын гишүүн Т.Доржханд: Та чинь нийслэлийн МАН-ын хорооны дарга байсан. УИХ-ын гишүүн, УУХҮ-ийн сайдаар ажиллаж байсан. Та ярьсан зүйлийнхээ эсрэг үйлдэл хийгээд ингээд суух чинь хэр зохимжтой юм бэ?

УУХҮ-ийн сайд асан Д.Сумъяабазар: 2008,2012 оноос хойш ЭТТ-г эдийн засгийн эргэлт оруулах тал дээр тухайн үеийн С.Баяр даргаас эхлээд шийдвэрүүд гарч байсан. Бид олон улсын стандартыг тогтоохын төлөө л зүтгэсэн. Гэтэл тухайн үед нэмэхтэй явж байсан “ЭТТ” ХК-ийн борлуулалтын орлого 2020 онд 56 хувиар буурсан. Цар тахлаас үүдэж, дэлхийн эдийн засаг хасахтай болсон. Дээрээс нь сонгууль болж байсан учраас хүний өөрийнгүй хэрүүл тэмцэл болж, нөхцөл байдал хүндэрсэн. Алдаа гаргаж болно, засна. Хулгай бол байж болохгүй. Ер нь бол нүүрсчдийн нам бусад гэсэн нөхцөл байдал үүсчихээд байна.