Хөндөх сэдэв: Өдөр бүр хүүхэд хүчингийн гэмт хэргийн хохирогч болж байна

Хүүхэд гэж ариухан ертөнц. Аав ээждээ, ах эгчдээ, өвөө эмээдээ ахан дүүстээ аз жаргал атгаж ирдэг нар ч гэдэг.  Энхрийлж, хайрлаж өсгөсөн энхэр үрсийг гаж дон шүгэлсэн хүн дүрснүүд бузарлаж, дэвслэх нь ердийн үзэгдэл болох нь хэмээн тоо баримтууд өөрийн эрхгүй эмзэглэл төрүүлнэ. Ил харагдахгүй, нийгэмд мэдэгдэхгүй байгаа ч бага насны хүүхдийг хүчиндэх хэрэг өдөр бүр шахуу гарч, цагдаагийн 102 дугаарт бүртгэгддэг гэдгийг албаныхан хэлж байна. Өөрөөр хэлбэл, сүүлийн үед хүчингийн хэрэг олноор бүртгэгддэг болжээ. 

ЦЕГ-ын ГХУСХ-ийн алба хаагч Хүүхэд гэр бүлийн хүчирхийллийн гэмт хэргийн талаар мэдээлэл өгөхдөө "Хүчингийн хэрэг бүртгэгдээгүй өдөр бол цэлмэг нартай өдөр шиг санагддаг шүү. Өдөр бүр  цагдаагийн тусгай дуудлагад хүүхэд хүчиндүүллээ гэх мэдээлэл бүртгэгдэж байна. Насанд хүрээгүй нялх охид эмэгтэйчүүдээс гадна эрэгтэй хүүхдүүд ч бэлгийн хүчирхийллийн хохирогч болоод байна. Яг урьдчилан сэргийлэх чиглэлээр ажиллаад ирэхээр энэ төрлийн гэмт хэрэг нийгэмд аюулын харанга дэлдэхээр гарч байгааг анзаарна. Хэрэг бүртгэгч байхдаа мэддэггүй байсан нь үнэн. Өглөө болгон бид ажилдаа ирээд хоногийн бүртгэл мэдээлэл шүүж үздэг. Нөгөө л насанд хүрээгүй хүүхдийг хүчиндсэн,  бэлгийн дур хүслээ ёс бусаар хангасан, хүчиндэхийг завдсан гэх мэт үйлдлүүд 3-4, 4-6 гэх мэтээр бүртгэгддэг. Үл таних хүнд хүчирхийлүүлсэн хүүхэд үнэндээ цөөн байдаг. Сүүлийн үед цахим сүлжээгээр дамжуулж танилцаад эцэстээ бэлгийн хүчирхийлэлд өртөж хохирогч болох тохиолдол гарч байна" гэж ярьсан юм. 

Хүүхдүүд гудамжинд явж байгаад танихгүй хүний дарамтанд орж, хүчирхийлүүлж байна уу гэвэл  үгүй юм. Энэ төрлийн гэмт хэргийн судалгааг харахад ихэвчлэн ойр дотны хүмүүс нь хүүхэд хүчирхийлсэн байна.  Цагдаагийн судалгаанаас харахад 76 хувь нь гэр бүлийн буюу ойрын хамаарал бүхий хүмүүс байдаг аж. Тухайлбал, өвөө нь, төрсөн аав нь, хойд эцэг нь, төрсөн ах, үеэл, нагац нь гэх мэт.  Угтаа бол энэ хүмүүс үр ач зээгээ, дүүгээ, охиноо аюулаас хамгаалах ёстой хүмүүс. Гэтэл мунхаг байдлаараа насанд хүрээгүй хүүхдүүдийн эрхийг ноцтой зөрчиж байна. Тун харамсалтай. Орон нутагт иймэрхүү төрлийн гэмт хэрэг их гардаг байна. 

Нэгэн иргэн өөрийнхөө цахим хуудсанд "Үнэхээр хүнд асуудал байдаг. Яах вэ, одоо яах вэ гэмээр.

Өнгөрсөн долоо хоногт Баянзүрх дүүргийн Эрүүгийн хэргийн шүүхэд ажиллалаа. Тэр үеэр Ерөнхий шүүгч нь "Долоо хоногтоо заавал 1-2 удаа бага насны хүүхэд хүчиндүүлсэн хэрэг шийддэг боллоо" гээд ярьсан. "Нөгөө хүүхдүүдээ хамгаалах ёстой хүн, газрууд нь шүүх хурал дээр ирчихээд гомдолгүй ээ гээд байдаг, цаашид гарах үр дүнг нь, хүүхдээ боддоггүй. Хохирогч нь гээд нэг жаахан амьтан...." гээд ярихыг сонсоод эмзэглэлээ" гэж бичжээ. 

Бид насанд хүрээгүй охидоо хаана нуух вэ. Цаашид яах вэ, ийм байдлаар явсаар байх уу. Эрүүгийн хуульдаа өөрчлөлт оруулж, хуулиа чангатгах ёстой юу. Яагаад гэвэл хүчингийн гэмт хэрэг үйлдээд шоронд орсон ч шоронгоос гарч ирээд ийм төрлийн гэмт хэргээ дахин үйлдээд байгаа үзэгдэл ч байдаг юм байна. Тэгэхээр хуулиа чангалж, хүүхэд хүчиндсэн этгээдэд бүх насаар нь хорих ял оноох нь зөв гэдгийг олон нийт хэлж байна.

ХЗДХ-ийн сайд Б.Энхбаяр "Ерөнхий сайд Хүүхэд тэр дундаа бага насны хүүхдийн бэлгийн эрх чөлөөний эсрэг гэмт хэргийн ялын бодлогыг чангатгах хүрээнд нэн яаралтайгаар хуулийн төслийг боловсруулахыг ХЗДХ-ийн сайдад үүрэг болгосон.  Эрүүгийн хуульд ямар өөрчлөлт оруулах талаарх танилцуулга хийхээс өмнө шүүлтүүртэйгээр мэдээллийг түгээж өгөхийг хүсэж байна.  Энэ төрлийн гэмт хэргийн мэдээллийг нийтэд шүүлтүүргүй түгээх нь сэтгэцийн гэмтэлтэй хүмүүст сэдэл өгч, гэмт хэргийг гаралт өсөхөд нөлөөлдөг хүчин зүйл болж байгаа нь биднийг түгшээж байна" гэсэн. 

Эрүүгийн хуульд оруулсан өөрчлөлт:

Бүх насаар хорих ял ногдуулахаар заасан хэргүүдэд хөөн хэлэлцэх хугацаа тоолдоггүй. Бага насны хүүхдийн эсрэг үйлдсэн гэмт хэргийг хөөн хэлэлцэх хугацааг 20 жил байсныг 30 жил болгож байгаа. Бага насны хүүхдийг алах, бага насны хүүхдийг хүчиндэх, бага насны хүүхдийн эсрэг үйлдсэн бэлгийн мөлжлөг, хүүхдийн эсрэг үйлдсэн хүн худалдаалах хэргийн хөөн хэлэлцэх хугацаагүй болж байна.

Хүнийг алах гэмт хэргийн бүрэлдэхүүн бага насны хүүхдийг алах, бага насны хүүхдийг хүчиндэх, бага насны хүүхдийн эсрэг үйлдсэн бэлгийн мөлжлөг, хүүхдийн эсрэг үйлдсэн хүн худалдаалах гэмт хэрэгт өршөөл үзүүлэхгүй. 

Бага насны хүүхдийг алах, бага насны хүүхдийг хүчиндэх, бага насны хүүхдийн эсрэг үйлдсэн бэлгийн мөлжлөг, хүүхдийн эсрэг үйлдсэн хүн худалдаалах гэмт хэрэг, авлигын гэмт хэрэг үйлдсэн ялтанг хорих ялаас хугацаанаас нь өмнө суллахгүй. 

Бага насны хүүхдийг алах, бага насны хүүхдийг хүчиндэх гэмт хэрэгт оногдуулах хорих ялын дээд хэмжээ 20 жил байгааг 25 жил болгоно.

Сүүлийн таван жилийн байдлаар хүчиндэх гэмт хэргийн хохирогчдын 62.7 хувь нь 18 насанд хүрээгүй хүүхэд байсан. Хүчиндэх гэмт хэргийн хохирогчдын 3 хүн тутмын 2 нь хүүхэд байна. Сүүлийн 2 жилд 432 хүнийг энэ төрлийн гэмт хэрэгт гэм буруутайд тооцож ял оноосон байна. Энэ ял ногдуулсан ялтны 22.7 хувь нь 98 хүн урьд нь ял шийтгүүлж байсан хүн. Ял шийтгэл оногдуулсан шүүхийн шийдвэр дээр анализ хийхэд 2021 оны 54.6 хувьд 10-15 жилийн ял, 2022 онд 52.4 хувьд 10-15 жилийн ял оногдуулсан байна.

Бага насны хүүхдийн эсрэг үйлдэж байгаа гэмт хэрэг, тэр дундаа бага насны хүүхдийг хүчиндэх гэмт хэрэгт ногдуулах Эрүүгийн хуулийн ялын бодлогыг чангаруулах шаардлагатай гэдгийн нотолгоо болж байна.

2013-2023 оны хугацаанд бусдыг санаатай алах, бага насны хүүхдийг хүчиндэх, авлига, албан тушаалын гэмт хэрэг үйлдсэн 3879 хүн суллагдсан байна. Үүний 45.4 хувь хүчиндэх, 13.7 хувь нь бага насны хүүхдийг хүчиндэх гэмт хэрэг үйлдэж ял шийтгэгдсэн хүмүүс байна. Дээрх суллагдсан 3879 хүнээс ЗУРГАА нь дахин гэмт хэрэг үйлдсэн.