Р.Сэддоржид сумдын Засаг дарга нар нь захирагддаггүй гэж үү

Төрийн эрх барьж буй намын сөрөг хүчин буюу АН орон нутагт үнэмлэхүй тоогоор ялсан газар Өмнөговь аймаг. 2020 оны орон нутгийн сонгуулиар Өмнөговь аймгийн ИТХ-д АН 20, МАН 13 суудал авсан. Ингээд ИТХ-ын дарга болон аймгийн Засаг даргыг АН-аас томилсон. Харамсалтай нь, өнөөдрийн байдлаар тус намаас сонгогдсон ИТХ-ын дарга асан Б.Бадраа гадагшаа зугатсан бол аймгийн Засаг дарга Р.Сэддорж хэд хэдэн удаа хуулийн байгууллагын үүдэнд суугаад амжсан. Түүнийг улс төрд оруулж ирсэн, үргэлж түшиг тулгуур нь болж явдаг ах  “Ажнай” Д.Бат-Эрдэнэ нь УИХ-ын гишүүний бүрэн эрхээ түдгэлзүүлэн хуулийн байгууллагаар шалгагдаж байгаа ч Р.Сэддорж  АН-аас УИХ-д нэр дэвших квотоо авч чадлаа. АН-ын бэлтэйхэн хүчтэйхэн фракц болсон Өмнөговийнхныг Р.Сэддоржоос өөр хэн төлөөлөх билээ. Гэвч тэр УИХ-ын өрсөлдөөнд нэр цэвэр орж ирж чадсангүй. Тэрээр орон нутгийн өмчит “Тавантолгой” ХК-д будлиан хутгасан шигээ Өмнөговь аймгийн Засаг даргын тамгын газарт ч бужигнуулсныг 2022 оны санхүүгийн тайлан нь гэрчилнэ.

Үнэндээ, аудитын тайлангаар “Хязгаарлалттай” гэх дүгнэлт авснаа цар тахалтай холбож тайлбарлах ямар ч боломжгүй байгаа юм.

Зөвхөн 2022 онд Өмнөговь аймгийн өр төлбөр 174 тэрбум 754 сая төгрөгөөр нэмэгдсэн байна. Үүний 132.2 сая төгрөг нь “Тавантолгой” ХК-ийн татвар, нийгмийн даатгал, ногдол ашиг. Харин 20.7 тэрбум нь дуусаагүй ажил байна.

Аудитын тайлангаас түүнд харьяа төсөвт байгууллагууд нь байтугай сумдын Засаг дарга нар захирагддаггүй юм байна гэж болох. Эсвэл үнэхээр аймгийн Засаг даргын хувиар хяналт тавьж ажиллаж чаддаггүй, АН-ын гишүүд дураараа дургиж дунд чөмгөөрөө жиргэдэг.

Тухайлбал, Ханбогд сумын Засаг дарга орон нутгийн хөрөнгө оруулалтаар сумаас хэрэгжүүлж буй хөтөлбөр, арга хэмжээний хүрэх үр дүнг ИТХ-аар хэлэлцүүлж батлаагүй, хүрсэн үр дүнг тооцолгүй 807.6 сая төгрөгийн хөрөнгө зарцуулсан. Мөн аймгийн Засаг даргын нөөц сангийн хөрөнгөнөөс Даланзадгад сумын Засаг дарга хөтөлбөр, төсөл арга хэмжээний шинж чанартай хэмээн 77.8 сая төгрөг зарцуулжээ.

Цар тахлын үеийн нөхцөл байдалтай холбогдуулж, Төрийн хэмнэлтийн тухай хууль хэрэгжиж байсан ч Өмнөговь аймагт бол огт үйлчлээгүй гэж болно.

Засаг дарга Р.Сэддорж хурал зөвлөгөөн, овооны тахилга, ойн арга хэмжээ, бөхийн барилдаан, нутгийн уулзалтад хэмээн Засаг даргын нөөц сангийн хөрөнгөнөөс тогтмол мөнгө гаргаж байжээ. Дууны клип хийхэд мөнгө хандивлаад зогсохгүй хөрш аймагт болж буй анагаахын салбарын ойд ч 10 саяын дэмжлэг үзүүлжээ. Гол нь, Төрийн хэмнэлтийн тухай хуулийг хэрэгжүүлэх төлөвлөгөө хэмээн сүржигнэн баталсан боловч иймэрхүү байдлаар гарын салаагаар мөнгө урсгаж, төсвийн орлого нь тасалдсан байдаг.

Төрийн хэмнэлтийн тухай хуультай холбоотой гарсан зарим зөрчлийг доор харуулья.

1. Засгийн газрын тогтоолоор суудлын автомашин ашиглах эрх бүхий албан тушаалтныг хязгаарласан ч ИТХ-ын дарга, ажлын алба, ЗДТГ-ын албан хаагчдад тээврийн хэрэгсэл ашиглуулж, шатахууны зардал олгожээ.

2. Гурвантэс сумын Засаг дарга 14.7 сая, Баян-Овоо сумын ИТХ-29 сая, Ханбогд сумын ИТХ-11.6 сая, Даланзадгад сумын ИТХ-25.4 сая, ЗДТГ нь 67.7 сая төгрөг бэлэг дурсгал, тэмдэглэлт ой, тэмцээнд уралдааны шагналд зарцуулсан.

3. Баяндалай сумын Засаг дарга 18.6 сая төгрөгийн өргөмжлөл медаль бэлтгэсэн.
4. Ханбогд сумын ЗДТГ 67.5 сая төгрөг ажилд 4 компанитай шууд гэрээ байгуулсан бол Орон нутгийг хөгжүүлэх сан 377 сая төгрөг ТЭЗҮ батлуулаагүй зураг төсөв санхүүжүүлсэн, Даланзадгад сумын ЗДТГ 250 сая төгрөгийн ажлыг 12 дугаар сард гүйцэтгүүлэх гэрээ байгуулсан, ОНХС нь 649.7 сая төгрөгийн ТЭЗҮ, зураг төсөв, байгаль орчны үнэлгээ хийлгээгүй төсөл арга хэмжээг санхүүжүүлсэн байв.

Өмнөговь аймгийн Засаг даргын 2022 оны санхүүгийн нэгтгэсэн тайланд 76 төсвийн байгууллага,43 орон нутгийн өмчит аж ахуйн нэгж, 2 орон нутгийн өмчийн оролцоотой аж ахуйн нэгж, 15 төсвийн төвлөрүүлэн захирагч, нийт 135 тайлан нэгтгэгджээ.

Эдгээр байгууллагын санхүүгийн тайланд хийсэн аудитаар 105 тэрбум 112 сая төгрөгийн алдаа, зөрчил илрүүлсэн байдаг.

Үүнээс, Өмнөговь гэх тусгаар улс, түүний захирагч Р.Сэддорж нарын хүмүүс Монгол Улсын хуулиар гадуур үйл ажиллагаа явуулсаар байна уу гэх асуулт зүй ёсоор тавигдана. Сануулахад, 2024 онд Өмнөговь аймаг 1 их наяд 446,2 тэрбум төгрөгийн төсөл баталж, 719 тэрбум төгрөг улсын төсөвт төвлөрүүлэхээр тооцсон байдаг. Гэвч Р.Сэддорж даргын ажлын арга барилаар бол ...