Тулуй, Хубилай, Мөнх хаадын болон гэр бүлийн бүх оршуулгууд Бурхан халдунд орших Их хоригт байдаг, Их хоригийг Урианхайн Удач ноёноор ахлуулсан мянгат сахин хамгаалдаг талаар Персийн түүхч Рашид ад Дин “Судрын чуулган” хэмээх сурвалждаа дурджээ. Хаадын хориг ийнхүү нарийн чанд хамгаалалттай нууцлагдсан байсан нь эдүгээ хүртэл илрээгүй байгаагийн шалтгаан болно.
Дотоод, гадаадын олон судлаачид Их хоригийг олж тогтоохыг оролджээ. Х.Пэрлээ Ононгийн эх “Их уул” буюу өдгөө Их даваа орчмын нутгийг, С.Бадамхатан Хэнтий Ханы гурван овооны доод овоо буюу Түнхлэг (одоо Богдын гол) горхины баруун эргийг “Ихэсийн газар” гэж оноож, хойноос урагш, баруунаас зүүнш үлэмж тэлэн Их хоригийг тогтоосон гэж үзжээ. Эдгээр эрдэмтэд үндсэндээ өнөөгийн Хэнтий Хан уулыг Их хориг бүхий Бурхан халдун уул гэж үзсэн ажээ.
Их эзэн Чингис хааныг онголсон газрын талаар сурвалжид харилцан өөрөөр бичсэн, Ихэсийн газар (өвгөдийн хүүр оршуулах газар), Чингис хаан болон түүний хөвгүүн Тулуй, ач Мөнх, Хубилай нарыг оршуулсан Бурхан халдун, Их хоригийг нэгэн ижил газар хэмээн үзэж байсан учир түүнийг олж тогтооход ихээхэн хүндрэл учруулж байна.
1990–1992 онд ажилласан Монгол-Японы хамтарсан “Гурван гол”, 2002-2003 онд ажилласан Монгол-Америкийн хамтарсан “Чингис хаан” зэрэг археологийн хайгуулын ангиуд Их хоригийг тогтоох оролдлого хийсэн ч тодорхой үр дүнд хүрээгүй юм. Харин 2008 онд “Тэнгэр угсаа” нийгэмлэгээс Чингис хааны бунхныг Бурхан халдуны Тэнгэрийн овоо мөн байж болох үндэслэлтэй хэмээн үзэж байгаагаа илэрхийлжээ. Мөн гадаадын зарим нэгэн сонирхогч, байгууллага их хааны онгоныг эрэн сурвалжилж буй талаар мэдээлэл хийж байв. Ийнхүү Их хааны онгоныг олж тогтоох оролдлого нь агуулгаараа “Судрын чуулган”-д тэмдэглэсэн Бурхан халдуны Их хоригийн судалгаа болох бөгөөд жил өнгөрөх тусам улам баяжиж гүнзгийрсээр байна. (С.Өлзийбаяр)
Түүхэн товчоон: Мянга есөн зуун хорин дөрвөн оны Зөвлөлт-Хятадын хэлэлцээр
Түүхэн товчоон: Эрдэнэ засгийн хошуу (Сайн ноёны аймаг)
Түүхэн товчоон: Улаанбутангийн тулалдаан
Түүхэн товчоон:Юйшитай (御史臺) (яам)
Ц.Элбэгдорж: Намайг Засгийн тэргүүн, ажил хариуцсан цагдаагийн дүрэмт хувцастай албан хаагч биечлэн гүтгэлээ
Ц.Элбэгдорж, П.Цагаан нарын "13 сая долларыг сонгуульд ашиглахаар бичилцсэн" viber чат ил боллоо
"Ажнай" хурууны үзүүр төдийгээр л Л.Оюун-Эрдэнийн шүгэлийг...4 сар 25. 7:41
Төсвийн төлөвлөлтийг хүчлэхийн муухай үр дагавар4 сар 25. 7:26
Сурах бичигт сул тал бий юү?4 сар 25. 7:13
С.Амарсайхан: Өндөр барилгад гарсан галыг унтраах машин ойрын хугацаанд авна4 сар 25. 7:11
Өмнөговь аймгийн Засаг даргын нөөц санг Р.Сэддорж өөрийн хувийн сан гэж "андуурчээ"4 сар 25. 7:10
Тэмбүүгийн өвчлөл 154 тохиолдлоор өсчээ4 сар 25. 7:09
Д.Амартүвшин: Эрх мэдэл хэт төвлөрчихсөн Ардын намын эсрэг Ардчилсан намтай хамтарч орохоос өөр сонголт байсангүй4 сар 25. 7:07
Ч.Өнөржаргал: Нийгмийн даатгал, нэмэлт даатгал хоёр тусдаа ойлголт4 сар 25. 7:02
Улаанбаатарт +4...+6 градус дулаан байна4 сар 25. 7:00
Баялгийн хуваарилалтыг хуулиар зохицуулдаг боллоо4 сар 25. 6:57
Зурхай: Үс шинээр үргээлгэх буюу засуулбал өнгө зүс доройтно4 сар 25. 6:51
П.Цагааны "Ачит ихт" компанийн 34 хувийг "Эрдэнэт үйлдвэр" эзэмшинэ4 сар 24. 14:02
Засгийн газар "Шинэ хоршоо хөдөлгөөн" өрнүүлэх тухай төслийг хэлэлцэж байна4 сар 24. 10:32
Олон Улсын Ардчиллын Холбооны ТОГТООЛ – II4 сар 24. 9:34
"Ажнай" хурууны үзүүр төдийгээр л Л.Оюун-Эрдэнийн шүгэлийг...4 сар 24. 9:28
Эдийн засагч Б.Лакшми: Ардчиллын арал гэж сурталчилдаг Монголын төр бизнесүүддээ халдаж, хоёр хөршөөсөө ялгарахааргүй болчихлоо4 сар 24. 9:26
Өнөөдөр морь өдөр4 сар 24. 8:52
"Энэ жил Орбит, Тахилт, Найрамдал, Баянхошууны замыг бүхэлд нь засварлана" гэв4 сар 24. 8:50
Үндэсний аудитын газарт 25 бие даагч мөрийн хөтөлбөрөө хүргүүлжээ4 сар 24. 7:29
“Алтаргана” наадам Булган аймагт болно4 сар 24. 7:27
Ёс зүйн ДЕЛО: Ц.Цэрэнпунцаг Банкны хуулийн төсөл “шахаж”, Б.Лхагвасүрэн Банкны салбарыг ерөнхийлөн мөлхүүлсээр…4 сар 24. 7:25
Улаанбаатарт 6 хэм дулаан байна4 сар 24. 7:24
Эсрэг, тэсрэг байр суурь: Н.Алтанхуяг, Д.Цогтбаатар4 сар 24. 7:23
Нэр дэвшигчдийн “хар зураг” генсекүүдийн ширээн дээр өрөгдөөд эхэлсэн үү4 сар 24. 7:22
С.Зоригтой хамгийн сүүлд ресторанд уулзсан хүмүүс ам нээгээд эхэллээ4 сар 24. 7:21
Оюутнуудын дундах "хал цэргийн дэг"4 сар 24. 7:20
Хүүхэд залуучуудын театр “Хайрыг хайрла” жүжгээр дахин хөшгөө нээнэ4 сар 23. 13:09
Өнөөдөр: Монгол бөхөнгийн өдөр4 сар 23. 12:30
Их Британи Украинд 570 сая еврогийн тусламж үзүүлэхээ амлав4 сар 23. 12:20
О.Батнайрамдал баруун бүсэд ялагдахаар байгаа тул тойрог хайж эхэлжээ4 сар 23. 11:27
И.Мөнхжаргал: Эрх баригчид зөвхөн ялахын төлөө Үндэсний эв нэгдлийг уландаа гишгэж болохгүй4 сар 23. 10:15
АЖНАЙГ АЖИХАД: Амны цавчаачдын толгойлгогч "АЖНАЙ"4 сар 23. 9:43
Монголын баячууд улстөрчдөд дарлуулж байхдаа таарсан увайгүй л дээ4 сар 23. 9:41
“Миний дайсны дайсан бол миний найз”4 сар 23. 7:49
Хуулийн сайд асны “шүгэл үлээсэн” дээрэмчин нь “Цагаан Шонхор”-ын Ч.Энхтайван байв4 сар 23. 7:18
Сэтгэгдэл (0)
⚠ Анхаар!Та сэтгэгдэл бичихдээ хууль зүйн болон ёс суртахууныг баримтална уу. Ёс бус сэтгэгдлийг админ устгах эрхтэй. Мэдээний сэтгэгдэлд Toim.mn хариуцлага хүлээхгүй.