Өнөөдөр зурах өдөр

Жил бүрийн 5 сарын 16-ыг олон улсын зурах өдөр болгон тэмдэглэдэг. 2008 оноос эхэлсэн зурах өдрийн гол зорилго нь “Дэлхийд урлагийн тухай сануулж, ямар нэгэн зүйл хийх”-ийг хүсэх, жилийн зөвхөн 1 өдөр урлагаар, тэр дундаа зурагт анхаарлаа хандуулах, зураг зурахыг уриалах, зураг үзэх, дурсан санах, ойлгох, хайрлахыг хүсэж, дэлхий даяар хэдэн сая хүн дуртай зургаа зураасай хэмээн зорьжээ.

Хүн төрөлхтөн хэлд орж, ярьж сурахаасаа ч өмнө зургаар өөрийгөө илэрхийлдэг байж. Үүнийг баталсан агуйн ханан дахь амьтад, жад, ан агнуур, хүнийг дүрсэлсэн зураг дэлхий даяар элбэг бий. Өнөөдөр бидэнд зургийн дэвтэр, харандаа, таблет зэрэг бодит зураг, урлаг бүтээхэд туслах орчин үеийн хэрэгслүүд олон болсон ч үүнээс өмнө зураг биднийг илэрхийлж, бие биетэйгээ ойлголцоход маш чухал үүрэгтэй байсан гэдэг түүхээс эхэлье.

2015 онд Өмнөд Африкийн алдарт Бломбосын агуйд хийсэн археологийн малтлагаар одоогийн бидний нэрлэдэг “чагт”-тай ижил төстэй дүрслэл бүхий жижиг чулууны хэлтэрхий олджээ. Сайтар судлахад 73,000 жилийн настай чулууны хэлтэрхий болохыг тогтоов. Хэлтэрхий дээр улаан хүрэн шавраар /байгалийн гаралтай, голын эрэг орчмын улаан хүрэн шавар, чулуун будаг/ чагтыг дүрсэлсэн ч ихэнх нь арилж, бүдгэрсэн байж. Гэсэн ч энэ бол хүн төрөлхтний илрүүлсэн хамгийн эртний зураг юм. Үүний дараа Франц, Австралиас олдсон 30,000 жилийн настай дээрхтэй ижил төстэй дүрслэлтэй чулууны хэлтэрхий олдворууд бий.

Дэлхийд мэдэгдсэн хамгийн эртний хадны зургийг 2017 онд Австралийн их сургуулийн докторант Басран Бурхан Индонезийн Сулавеси арлын Леан Тедон агуйгаас илрүүлжээ. Агуйн хананд бодит хэмжээтэй зэрлэг гахайг дүрсэлсэн бөгөөд сайтар судалсны эцэст 45,500 жилийн настай гэж тогтоосныг 2021 онд зарласан. Европын эртний агуйн хана, хадны сүг зураг зургууд МЭӨ 10000-3000 оны үед хамаарах бөгөөд ихэвчлэн амьдралын хэв маягаа дүрслэн зурсан байдаг бол Египетийн эртний сүг зургуудыг сүм хийдийн хананд дүрсэлсэн байна. Цаасыг зохион бүтээхээс өмнөх хүний түүх хад, агуйн хана, амьтны арьс, шавар ваар, модон банзан дээр дүрслэн зурдаг байлаа.

Цаас хаа сайгүй түгснээс хойш нүүрс, өнгөт шохойг ашиглаж байгаад алт, бэх алтаар зурсан зураг бүхий Бурхныг бүх хэлбэрээр алдаршуулсан шашны ном судрууд хүний зурах чадвар илүү хөгжсөнийг батална. 400-1300-аад оны сүүл хүртэл Ромын дараа үеийн бүтээлүүд Бурхныг алдаршуулж, Бурхны мэдээг олонд түгээх зорилгоор библи болон залбирлын номыг чимэглэхдээ бэх, алтаар гоёмсог зураг зурдаг нь тухайн үеийн чимэглэлийн гол хэлбэр болсон байв. Одоогийн орчин цагийн урлагийн бүтээлийг үнэ цэнэтэй болгосон цаг үе нь 1400-аад оны Италиас эрчимтэй эхэлсэн. Чухам энэ үеэс зураг жинхэнэ урлаг, урлагийн салбарын үндэс боллоо. Уран зураг, баримал, архитектурт суралцагсад эхлээд зураг зурахыг сурч, зургийн хэлбэрийг судлах, байгалийн болон хүний дүр төрхийг илүү бодит, тодорхой, уран нарийн дүрсэлж, сүм хийд, ордон, олон нийтэд зориулсан байшин барилгын дотор болон гадна талыг чимэглэх, олон том хэмжээний уран зураг чухам энэ үед байсан болохоор зургийн хамгийн эрэлттэй үе гэж тодорхойлдог. Энэ үеэс хүн төрөлхтөн зурахын сайхныг, уран зургийн гайхамшгийг мэдэрч, ойлгож, зурахаас илүүтэй том зүйлийг чухалчилдаг болсон.

Зураг зурах нь баруун, зүүн тархийг зэрэг хөгжүүлэх, дурсамжийг бататгах, асуудлыг шийдвэрлэх чадварыг нэмэгдүүлэх, стресс тайлах, сэтгэл хөдлөлөө илэрхийлэхэд тустай.

Өдрийг хэрхэн тэмдэглэх вэ? дуртай зургаа, сэтгэл хөдлөлөө, зүрх сэтгэлээ зургаар илэрхийлэх, хүүхэдтэйгээ хамт зураг зурах нь хүүхдийг хөгжүүлж байгаа хэрэг. Ямар нэгэн шаардлагад баригдалгүй чөлөөтэй сэтгэж, бодит амьдралаас бус сэтгэж зураарай, зураг заавал бодит, дэлхийн зүйл байх албагүй. Хэрхэн зурах учраа олохгүй байвал www.drawingday.org сайтаас санаанууд, зураг зурах зааврыг ч авч болно.

Зурах өдөр