Түүхэн товчоон: УНГЕРН фон Штернберг

      1920 оны 10 сарын 1-нд “Азийн морин дивиз” хэмээх 800-аад цэргийг авч Монголын хязгаарт нэвтэрсэн. Хятад цэргийн эсрэг тэмцэхээр Богд хаантай харилцаж, арав, арван нэгдүгээр сард Хүрээг хоёр удаа дайрсан ч амжилт олоогүй.  Монголчуудаар хүчээ зузаатган  1921 оны 2 сарын 3-нд Хүрээнээс хятад цэргийг хөөж Чойр, Хаалганы байлдааныг амжилттай удирдсан учир Богд хааны зарлигаар Унгернд  ханы зэрэг дархан хошой чин вангийн хэргэм, Улсыг мандуулагч их баатар жанжин цол шагнаж, Г.Семёнов дэслэгч генерал цол олгосон.  Хятад цэргийн хүчийг задалж, Монголын автономит засаг сэргэн тогтоход Унгерн чухал үүрэг гүйцэтгэсэн ч цаашдын зорилго, үйл ажиллагаа нь Монгол орны байдлыг хүндрүүлж, үндэсний эв нэгдлийг бусниулах аюулыг буй болгосон юм.  
          Зөвлөлт Сибирьт довтлохоор 1921 оны 5 сарын хорьдоор Хүрээнээс хөдөлсөн  Унгерн, Резухиний захирсан бригадууд Монголын умард хилийн район,  зөвлөлтийн нутагт Монгол ардын журамт цэрэг, АДБНУ-ын цэрэг, Улаан цэргийн V армийн ангиудтай  удаа дараа байлдсан  ч  эцсийн зорилгод хүрч чадаагүй. Улаан цэрэгт шахагдсан Унгерн 8 сарын дундуур Монгол нутагт буцаж оров. Цагаан офицерүүд хуйвалдаан зохион байгуулснаар  Унгерн  Сундуй гүний  цэрэгт зугатан очсон ч монголчууд түүнийг  8 сарын 21-нд баривчлан К.К.Рокосовскийн  35-р хороонд тушаажээ. Барон Унгернийг Новониколавскт  олны өмнө шүүж 1921 оны  9 сарын 15-нд ЗСБНХОУ-ын Хувьсгалт цэргийн онцгой шүүхээс цаазаар авах ял оноон мөн өдөр гүйцэтгэсэн.
     Новосибирийн мужийн шүүхийн 1998 оны 9 сарын 25-ны хуралдаанаар барон Унгерн фон Штернбергийг цагаатгахаас татгалзсан байдаг. (Н.Хишигт)