Зам тээврийн хөгжлийн сайд Л.Халтар Засгийн газрын хуралдааны дараа цаг үеийн асуудлаар мэдээлэл өглөө.
-Тавантолгой Гашуунсухайтын уртын тээвэр эхэллээ. Шивээхүрэнгийн боомт нээгдэж байна гэсэн мэдээлэл өгч байна. Энэ талаар та салбарын сайдын хувьд хариулт өгөөч?
-2022 оны тавдугаар сарын 25-наас зургадугаар сарын 1-ний хооронд Тавантолгойгоос Цагаанхад чиглэлийн уртын тээврийг эхлүүлэхээр ГХЯ болон холбогдох байгууллагууд Хятадын талтай зөвшилцсөн байна. Тиймээс Цагаанхадны чиглэлд уртын тээвэр эхэлнэ. Мөн хоёр жил зогссон Шивээхүрэнгийн боомтын ажил эхэлнэ. Хятадын талаас халдвар хамгааллын дэглэмийг сайтар хангах шаардлага тавьж байгаа. Тээврийн байгууллагуудын удирдлагууд тухайн тээвэрт оролцож байгаа жолоочийн халдвар хамгааллын дэглэмийг чанд сахиж, үүнд улам бүр анхаарч ажиллахыг хүсч байна. Цар тахал бүрмөсөн холдчихоогүй байгаа учраас өмнөхөөсөө улам чанга дэглэм барьж гэмээнэ нүүрсний тээврээ нэмэгдүүлж, экспортын орлогоо бүрдүүлнэ. Хятадын талаас зогсоохгүй гэх баталгаа байхгүй.
-Контейнер тээвэртэй холбоотойгоор Хятадын талаас Эрээн хотын хил гаалийн удирдлагуудыг шалгаж байна гэсэн мэдээлэл бий. Үүнд таныг холбоотой гэх мэдээлэл ч байна?
-Эрээнд байгаа хил гаалийн хүмүүсийг барьсан, шалгаж байгаа гэдгийг би та бүхэнтэй адилхан хэвлэлийн мэдээллээс харсан. Албан ёсоор авсан мэдээлэл алга. Миний тухайд надад идсэн уусан зүйл байхгүй учраас хэзээ ч, хаана ч шалгуулахад бэлэн байна. Монголын байтугай гадаадын хууль хяналтын байгууллагад ч шалгуулахад бэлэн. Миний гар цагаан, мөр цагаан. Хөрөнгө орлогын мэдүүлэгт ч бичээд байгаа шиг зүйл байхгүй.
-Эрээний хил гаалийн удирдах түвшнийхэнтэй манай улсын төрийн байгууллагынхан ч холбогдсон гэх хардлага байгаа. Танд ирсэн мэдээлэл байна уу?
-Нийгэмд хардлага байгааг үгүйсгэхгүй. Гэхдээ шалгадаг хүн нь би биш. Цагдаа тагнуулын байгууллага нь шалгах нь зүйтэй байх. Бид цагдаа тагнуулын байгууллагад ийм, ийм зүйлд анхаарч өгөөч гэсэн хүсэлт бол өгч байсан. Бидний хувьд өнгөрсөн оны нэгдүгээр сарын эхээр хаагдсан байсан хилээ гурван сар гаруйн дараа нээсэн явдал хамгийн чухал байсан. Учир шалтгаан нь мэдээж цар тахалтай холбоотой байсан. Хятадын талаас хүн хоорондын харилцааг бий болгохгүй байх үүднээс дундын бүсэд чингэлгийг буулгаж ачдаг схем руу орно гэсэн санал тавьсан. Монголын хувьд хилээ нээх нь чухал байсан учраас Гадаад харилцааны яамаар дамжиж ирсэн энэ саналыг хэлэлцээд бэлтгэл ажилдаа орсон. Түүний цаана Хятадын талд юу нуугдаж, ямар авлига байсныг яг үнэндээ мэдэх юм алга.
-Ачаа тээврийн үнэ нэмэгдсэн шалтгааныг хэрхэн тайлбарлаж байгаа вэ?
- Хуучин задгай тээвэр маань чингэлэгт шилжсэнээр үнэ өслөө гэдэг зүйл л байсан. Бидний зүгээс үнэ өндөр байна гэдгийг хил нээсний дараа нэлээн судалсан. Эрээнд байсан консултайгаа ярилцсан. Эрээнд байсан бүх ачаа Улаанбаатар нөхцөлтэй зарагддаг юм байна. Хүлээн авагчийн худалдаж авч байгаа бараанд Улаанбаатар хүртэлх үнэ төлөгдсөн учраас хүлээн авчийн зүгээс шууд Эрээнд ажиллаж байгаа Хятадын компанийн аманд багтаж мөнгөө төлдөг байсныг тогтоосон. Тиймээс Гадаад яамны харьяа дипломат төлөөлөгчийн газрын шугамаар Хятадын холбогдох газруудад тавьсан. Тэгээд Эрээнд сугалаа гэсэн зүйл хийж байгаа нь үнэ хөөрөгдөх гол арга болоод байна, үүнийг зогсоож өгөөч, орж ирсэн дарааллаар ачилт хийгээч гэдэг зүйл тавьж өгсөн. Магадгүй манай талаас тавьсан асуудалд ач холбогдол өгч өнөөдрийн нөхцөл байдал үүссэн байж болзошгүй. Цаашдаа Хятадын зүгээс цар тахлын хүнд үеэ бодвол бага зэрэг зөөлрөх хандлага гарч байна. Тэгэхээр задгайгаар явдаг тээвэр тодорхой хугацааны дараа эхлэхийг үгүйсгэх аргагүй ч хугацаа хэлж чадахгүй нь.Тээврийн зардал буух эсэх нь ачаа хүлээн авагч, илгээгчийн тохирох асуудал юм.
-Хэдэн боомтоор нүүрс гарч байна вэ?
-Яг өнөөдрийн байдлаар гурван боомтоор нүүрс гарч байна. Ханги, Гашуунсухайт, Булган боомтоор гарч байна. Шивээ хүрэн энэ долоо хоногийн сүүлээр нээгдвэл дөрөв дэх боомт нь болно.
-Уртын тээвэр эхлэхээр нүүрсний экспорт хэдий хэмжээгээр нэмэгдэх вэ?
-Цагаанхад дээр 4.6 сая тонн нүүрс байхад Хятадын талаас энэ бөөгнөрсөн нүүрсний 50 хувийг хилээр гаргасны дараа уртын тээврээ эхлүүлье гэсэн асуудал яригдсан. Хятадын талаас уртын тээврээ эхлүүлэхэд хамтраад ажиллая гэсэн санал тавьсан нь цаашдаа Цагаанхаднаас урагшаа гарах нүүрс татан авалтыг нэмэгдүүлэх бодлого явж байна гэж ойлгож байгаа.
-Чингэлэг хүрэлцээгүй байгаагаас ганц компанид давуу эрх олгосон. Энэ нь авлигатай холбогдсон гэх мэдээлэл ч бий. Чингэлгийн хүрэлцээний талаар танд ямар мэдээлэл байна вэ?
-Чингэлгийн хувьд хэнээс яаж түрээслэж байгаа талаар мэдээлэл алга. Тээвэр зуучийн компаниуд хэнээс яаж тээвэрлэх нь тэдний дотоод асуудал.
-Төсөвт туссан нүүрсний экспортын хэмжээнд хүрэх боломж харагдаж байна уу?
-Хамгийн сэтгэл зовоож байгаа асуудал бол энэ. Гэхдээ өнөөдөр болно болохгүй гэж хэлэхэд хэцүү байна. Сүүлийн хоногуудад Гашуунсухайтаас Ганцмод руу гарч байгаа нүүрсний хэмжээ 30, 30-аар нэмэгдээд байгаа юм. Энэ чигээрээ цааш явбал гайгүй өсөх болов уу гэсэн горьдлого байна. Булган боомтоор гарч байгаа нүүрсний хэмжээ өмнөх жилүүдээс өссөн. Өөдрөгөөр харлаа гэхэд 70-80 хувийн биелэлттэй байхыг үгүйсгэхгүй. Хятад улс өөрөө нүүрсний импортын татварыг тэглэсэн мэдээлэл гарсан. Үүнтэй холбогдуулаад татан авалт нэмэгдэх болов уу гэж бодож байна.
-МИАТ-ийн компанид татаас өгөх шаардлагатай гэдэг асуудал Засгийн газар дээр яригдсан гэсэн. Энэ тухайд ?
-МИАТ компани энэ оны нэгдүгээр улиралд бага ч гэсэн ашигтай ажилласан. Яаж вэ гэхээр Ази, Европын хооронд сүүлийн жилүүдэд ачаа тээврийн үйлчилгээг сайн хийсэн. Үндсэндээ зорчигч тээврээс илүү карго тээврээр өөрсдийнхөө санхүүг болгосон. Үнэхээр хүнд жилүүд байсан ч сайн хичээсэн. Татаасын асуудал яригдсан. Гэхдээ зөвхөн Франкфурт чиглэлд юм. Аялал жуулчлалын бизнес эрхлэгчидтэй Ерөнхий сайд уулзах үеэр Европын нислэгийн тоог нэмэгдүүлж өгөөч гэсэн хүсэлт тавьсан.Энэ үед алдагдлын асуудал яригдсан. Ингээд тооцоо судалгаа хийгээд 4 орчим тэрбум төгрөгийн татаас МИАТ-д шаардлагатай юм байна гэж үзсэн. 30-40 хувь суудал дүүргэлттэй үед шүү дээ. Хэрвээ онгоцны суудал дүүргэлт сайн бол төрөөс татаас авах шаардлагагүй.
Сэтгэгдэл (0)
⚠ Анхаар!Та сэтгэгдэл бичихдээ хууль зүйн болон ёс суртахууныг баримтална уу. Ёс бус сэтгэгдлийг админ устгах эрхтэй. Мэдээний сэтгэгдэлд Toim.mn хариуцлага хүлээхгүй.