XVI зууны эхэн хагаст Батмөнх даян хаан харьяат улс иргэнээ хөвгүүддээ өмч болгон хуваахад 5-р хөвгүүн Алчуболд, хөвгүүн Гэрсэнз нарт Халх түмнийг бүрдүүлж байсан 12 отгийг хуваан өгчээ. Алчуболдод өмч болон очсон 5 отгийг сурвалж бичигт “өврийн таван отог”, “дотрын таван отог”, “таван отог халх”, “таван нутаг халх” гэх зэргээр тэмдэглэсэн байдаг. Энэхүү “таван отог халх” гэдэг нь Жарууд, Баарин, Хонгирад, Баяд, Үжээд (Үжрээд) эдгээр болно.
Алчуболдын хөвгүүн Хургачи Хасар ноёны таван хөвгүүн нь Өвөр Халхын 5 отгийг өмчлөн авчээ. Хургачи Хасарын хөвгүүн Убаши үйзэн Жаруудыг, Субухай дархан Баариныг, Убан Буйма догшин Хонгирадыг, Сонин дайчин Баяудыг, Шууган зоригт хун баатар Үжээдийг тус тус захирах болжээ.
Хожим нь “таван отог Халх” Манжид эзлэгдсэний дараа Жаруудыг 2 хошуу, Баариныг мөн 2 хошуу болгон Зуу удын чуулганд оруулжээ. Харин Хонгирад нь Баарин хошуунд хавсаргаж захирагдан, Баяд, Үжээдийн зарим нь Бээжинд суух дотоод найман хошуунд багтаж, зарим нь Жарууд, Баарин гэх мэт бусад монгол хошуунд тарсан байна.
Тухайн үед монголчууд “Арын 7 отог Халх буюу Халхын 7 хошуу”, “Өврийн 5 отог Халх” хэмээх нэрийг хэрэглэж, бие биеэс нь ялгаварлаж байжээ.
1620-1630-аад оны үед “Өврийн таван отог халх” Манжийн захиргаанд орсноор “таван отог Халх” хэмээх ойлголт бүдгэрчээ. Урьд, хожид Манжийн захиргаанд орсон халхчуудыг манж сурвалжуудад “хуучин халх”, “дотоод халх”, “гадаад халх” гэх мэтээр ялгаварлан нэрлэж байжээ. Тухайлбал, “хуучин халх” гэдэг нэрээр “Өврийн 5 отог Халх”-ыг нэрлэдэг байжээ. Тэдний заримыг Бээжинд суух Монгол 8 хошуунд оруулснаас хойш “дотоод монгол” хэмээн нэрлэх болсон аж. Гэвч энд “өврийн 5 отог Халх” бүгдээрээ багтсан биш, түүний зарим нь дотоод засгийн 49 хошуунд багтсан юм.
Түүхийн сурвалж бичигт XVI-XVII зууны хэрэг явдалтай холбогдуулан Өвөр Халх хэмээх нэр томьёог хэрэглэхгүй байхыг бодоход, “Өвөр Халх” гэдэг нь хожмын судлаачдын өгсөн нэр томьёо байж ч мэдэх юм. (Ц.Цэрэндорж)
Түүхэн товчоон: Мянга есөн зуун хорин дөрвөн оны Зөвлөлт-Хятадын хэлэлцээр
Түүхэн товчоон: Эрдэнэ засгийн хошуу (Сайн ноёны аймаг)
Түүхэн товчоон: Улаанбутангийн тулалдаан
Түүхэн товчоон:Юйшитай (御史臺) (яам)
Ц.Элбэгдорж: Намайг Засгийн тэргүүн, ажил хариуцсан цагдаагийн дүрэмт хувцастай албан хаагч биечлэн гүтгэлээ
Ц.Элбэгдорж, П.Цагаан нарын "13 сая долларыг сонгуульд ашиглахаар бичилцсэн" viber чат ил боллоо
"Ажнай" хурууны үзүүр төдийгээр л Л.Оюун-Эрдэнийн шүгэлийг...
Төсвийн төлөвлөлтийг хүчлэхийн муухай үр дагавар
Сурах бичигт сул тал бий юү?
С.Амарсайхан: Өндөр барилгад гарсан галыг унтраах машин ойрын хугацаанд авна
Өмнөговь аймгийн Засаг даргын нөөц санг Р.Сэддорж өөрийн хувийн сан гэж "андуурчээ"
Тэмбүүгийн өвчлөл 154 тохиолдлоор өсчээ
Д.Амартүвшин: Эрх мэдэл хэт төвлөрчихсөн Ардын намын эсрэг Ардчилсан намтай хамтарч орохоос өөр сонголт байсангүй
Ч.Өнөржаргал: Нийгмийн даатгал, нэмэлт даатгал хоёр тусдаа ойлголт
Улаанбаатарт +4...+6 градус дулаан байна
Баялгийн хуваарилалтыг хуулиар зохицуулдаг боллоо
Зурхай: Үс шинээр үргээлгэх буюу засуулбал өнгө зүс доройтно
П.Цагааны "Ачит ихт" компанийн 34 хувийг "Эрдэнэт үйлдвэр" эзэмшинэ4 сар 24. 14:02
Засгийн газар "Шинэ хоршоо хөдөлгөөн" өрнүүлэх тухай төслийг хэлэлцэж байна4 сар 24. 10:32
Олон Улсын Ардчиллын Холбооны ТОГТООЛ – II4 сар 24. 9:34
"Ажнай" хурууны үзүүр төдийгээр л Л.Оюун-Эрдэнийн шүгэлийг...4 сар 24. 9:28
Эдийн засагч Б.Лакшми: Ардчиллын арал гэж сурталчилдаг Монголын төр бизнесүүддээ халдаж, хоёр хөршөөсөө ялгарахааргүй болчихлоо4 сар 24. 9:26
Өнөөдөр морь өдөр4 сар 24. 8:52
"Энэ жил Орбит, Тахилт, Найрамдал, Баянхошууны замыг бүхэлд нь засварлана" гэв4 сар 24. 8:50
Үндэсний аудитын газарт 25 бие даагч мөрийн хөтөлбөрөө хүргүүлжээ4 сар 24. 7:29
“Алтаргана” наадам Булган аймагт болно4 сар 24. 7:27
Ёс зүйн ДЕЛО: Ц.Цэрэнпунцаг Банкны хуулийн төсөл “шахаж”, Б.Лхагвасүрэн Банкны салбарыг ерөнхийлөн мөлхүүлсээр…4 сар 24. 7:25
Улаанбаатарт 6 хэм дулаан байна4 сар 24. 7:24
Эсрэг, тэсрэг байр суурь: Н.Алтанхуяг, Д.Цогтбаатар4 сар 24. 7:23
Нэр дэвшигчдийн “хар зураг” генсекүүдийн ширээн дээр өрөгдөөд эхэлсэн үү4 сар 24. 7:22
С.Зоригтой хамгийн сүүлд ресторанд уулзсан хүмүүс ам нээгээд эхэллээ4 сар 24. 7:21
Оюутнуудын дундах "хал цэргийн дэг"4 сар 24. 7:20
Хүүхэд залуучуудын театр “Хайрыг хайрла” жүжгээр дахин хөшгөө нээнэ4 сар 23. 13:09
Өнөөдөр: Монгол бөхөнгийн өдөр4 сар 23. 12:30
Их Британи Украинд 570 сая еврогийн тусламж үзүүлэхээ амлав4 сар 23. 12:20
О.Батнайрамдал баруун бүсэд ялагдахаар байгаа тул тойрог хайж эхэлжээ4 сар 23. 11:27
И.Мөнхжаргал: Эрх баригчид зөвхөн ялахын төлөө Үндэсний эв нэгдлийг уландаа гишгэж болохгүй4 сар 23. 10:15
АЖНАЙГ АЖИХАД: Амны цавчаачдын толгойлгогч "АЖНАЙ"4 сар 23. 9:43
Монголын баячууд улстөрчдөд дарлуулж байхдаа таарсан увайгүй л дээ4 сар 23. 9:41
“Миний дайсны дайсан бол миний найз”4 сар 23. 7:49
Хуулийн сайд асны “шүгэл үлээсэн” дээрэмчин нь “Цагаан Шонхор”-ын Ч.Энхтайван байв4 сар 23. 7:18
Сэтгэгдэл (0)
⚠ Анхаар!Та сэтгэгдэл бичихдээ хууль зүйн болон ёс суртахууныг баримтална уу. Ёс бус сэтгэгдлийг админ устгах эрхтэй. Мэдээний сэтгэгдэлд Toim.mn хариуцлага хүлээхгүй.