Түүхэн товчоон: Монгол Улсын Их Хурал

    1924 онд батлагдсан БНМАУ-ын анхдугаар Үндсэн хуулиар Улсын Их Хурал (УИХ) нь төрийн эрх барих, хууль тогтоох дээд байгууллага болохыг хуульчилсан. 1924-1949 онд УИХ нь есөн удаа хуралдсан. 1949 онд Үндсэн хуульд нэмэлт өөрчлөлт оруулснаар тус улсын иргэд УИХ-ыг тойргоор дөрвөн жилийн хугацаагаар шууд сонгох болсон. 1960 онд батлагдсан Үндсэн хуулиар төрийн эрх барих, хууль тогтоох дээд байгууллагыг Ардын Их Хурал гэж нэрлэх болсон.

    1992 оны Үндсэн хуулинд “Монгол Улсын Их Хурал бол төрийн эрх барих дээд байгууллага мөн бөгөөд хууль тогтоох эрх мэдлийг ганцхан Улсын Их Хуралд хадгална” гэж заажээ. УИХ-ын анхны сонгууль 1992 онд болж түүнээс хойш зургаан удаагийн сонгууль болов. УИХ нь төрийн дотоод, гадаад бодлогын үндсийг тогтоож, нийгмийн дээд хяналт шалгалтыг хэрэгжүүлэх бөгөөд түүний онц бүрэн эрхийн хүрээнд Монгол Улсын Үндсэн хууль, бусад хуулийг батлах, өөрчлөх асуудал хамаардаг.

    УИХ-ын зохион байгуулалт, үйл ажиллагааны эрх зүйн үндэс нь “Монгол Улсын Их Хурлын тухай хууль”, “УИХ-ын хуралдааны дэгийн тухай хууль” юм. УИХ-ын 76 гишүүнийг тус улсын сонгуулийн эрх бүхий иргэд, нийтээрээ, чөлөөтэй, шууд сонгоно.

    УИХ-ын зохион байгуулалтын үндсэн хэлбэр нь чуулган юм. Түүнчлэн УИХ бүрэн эрхээ Байнгын болон түр, дэд хороо, намын бүлэг, зохион байгуулалтын бусад хэлбэрээр хэрэгжүүлнэ.

    Байнгын хороо нь чуулганаар хэлэлцэх асуудлыг боловсруулж, урьдчилан хэлэлцэн санал, дүгнэлт гаргах, түүнчлэн эрхлэх асуудлынхаа хүрээнд УИХ-ын хяналтыг хэрэгжүүлэх нийтлэг чиг үүрэгтэй. Эдүгээ (2016 оны)УИХ-д

1. Аюулгүй байдал, гадаад бодлогын
2. Байгаль орчин, хүнс, хөдөө аж ахуйн
3. Нийгмийн бодлого, боловсрол, соёл, шинжлэх ухааны
4. Өргөдлийн
5. Хууль зүйн
6. Төрийн байгуулалтын
7. Төсвийн
8. Эдийн засгийн байнгын хороо, мөн 10 дэд хороо ажиллаж байна. (Ж.Болдбаатар)