Энэ мэдээ хуучирсан буюу 2022-07-04 нд нийтлэгдсэн байна.

Бичигтэй бөхчүүд нь хуулиа уншаад бусдадаа сайн хэлээсэй

7/ 4/ 2022    10 цаг 42 минут

УИХ Үндэсний их баяр наадмын тухай хуулийн шинэчилсэн найруулгын төслийг баталлаа. 2003 онд баталсан хуульдаа жижиг засвар хийж явсаар өнөөдрийг хүрсэн. Харин энэ удаа шинэчлэн найруулж өргөн хүрээнд өөрчлөлт оруулав. Монголчууд Үндэсний их баяр наадмаа эрийн гурван наадам гэж нэрлэдэг ч хамгийн их анхаарал татдаг, маргаан дагуулдаг нь үндэсний бөх, хурдан морь хоёр.

Бөхийн барилдаанд дөрөв, түүнээс дээш давсан бөх, үндэсний сурын харвааны эрэгтэй болон эмэгтэй тус бүр эхний найман байр эзэлсэн харваачдаас допингийн шинжилгээ авахаар хуульчилсан. Хуульд заасны дагуу шинжилгээ өгөх хүмүүс допингийн шинжилгээнд орохоос татгалзсан, зайлсхийсэн тохиолдолд допинг хэрэглэсэнд тооцно. Эрүүл мэндийн зайлшгүй шалтгааны улмаас Олон улсын допингийн эсрэг агентлагаас жил бүр баталсан Хориглосон жагсаалтад багтсан бодис, аргыг хэрэглэсэн буюу хэрэглэхээр болсон тохиолдолд тухайн агентлагт хандаж эмчилгээний зорилгоор чөлөөлүүлэх заалт орууллаа. Мөн бөх, харваачийн дасгалжуулагч, эмч нь дасгалжуулж байгаа үндэсний бөх, сурын харваачид допинг хэрэглэхийг санал болгохгүй байх, допинг хэрэглүүлэхгүй байх үүрэг хүлээх заалт орууллаа. Мөн Үндэсний их баяр наадмын тухай хуулийг дагаж мөрдөх журмын тухай хууль батлагдсан. Цаашлаад Монголын Үндэсний бөхийн холбооны Удирдах зөвлөл хуралдаж допингийн асуудалд холбогдож шийтгэл хүлээсэн бөхчүүдийнхээ асуудлыг нэг мөр болгоно гэдгийг тус холбооны тэргүүн Ц.Магалжав мэдэгдсэн. Тэрбээр “Допингийн зөрчил гаргасан бөхчүүдэд Монголын үндэсний бөхийн холбооны Удирдах зөвлөлөөс хариуцлага оногдуулсан. Тэдгээр бөхийн нэг нь улсын арслан Э.Оюунболд. Спортын арбитр төрийн бус байгууллагын гаргасан шийдвэрийг Баянзүрх дүүргийн шүүх хэлэлцээд Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх газрын албадан гүйцэтгэх даалгавар гаргасны дагуу Э.Оюунболд наадмын сорилгод барилдсан. Нөхцөл байдал ийм болсон, Ардын хувьсгалын 100, 101 жилийн ой болж байгаа гэдэг үүднээс Монголын үндэсний бөхийн холбооны Удирдах зөвлөл бусад таван бөхийн асуудлыг хэлэлцэнэ” гэсэн юм.

Хэдэн зуун жилийн түүхтэй, үндэсний спорт болох үндэсний бөхөө мэддэггүй монголчууд үгүй. Эрийн гурван наадмын нэг Үндэсний бөхдөө хайртай ард түмэн сүүлийн үед бөхдөө “хайргүй” болж эхлэх вий.

Бөхчүүд ямар хууль батлагдсан, үүнтэй холбоотойгоор ямар шийдвэр, тушаал гарч юу өөрчлөгдөхийг мэдэхгүй явж байгаа. Допингийн асуудлаар үргэлж маргалддаг тэд Үндэсний их баяр наадмын тухай хуульд оруулсан өөрчлөлт болон түүнтэй холбогдуулан гаргаж буй тушаал шийдвэрүүдийг сайн унших хэрэгтэй. Бичиг үсэгтэй нь ядаж хуулиа уншиж судлаад бусдадаа хэлж өгөөсэй. Ер нь бөхчүүдийн ёс зүй, боловсролын тухай ярихад хэцүү. Сүүлийн үед бөхчүүдийн ааш авир ч дийлдэхээ больж. Үзэгчид бөхийн барилдаан биш, зодоон харах вий гэхээс айдаг болсон.

Бөхчүүд учраа бөхөө уран мэхээр бус уурын мунхгаар бэртээх нь элбэгшээд байна уу гэх яриа хөвөрч л байдаг. Хуулиар цол хасчихлаа гээд л лоозон бариад зогсчихно. Эвсэл наадах гэж ирсэн хүмүүсийн өмнө уурандаа шатаад барилдахгүй зогсож эсэргүүцлээ илэрхийлнэ. Шинэ гарсан хууль, дүрэм журамтайгаа танилцахгүй бол наадмын талбайд эсэргүүцлээ илэрхийлээд наадам дуусахгүй юм болох вий. Үндэсний их баяр наадам, бөхийн барилдаан зохион байгуулагчид хуулийг нь сайн хэлж ойлгуулах хэрэгтэй. Бөхчүүдийн амь амьдрал нь ганц бөх л барилдах. Энэ нь бүр бизнес болчихсон. Түүгээрээ мөнгө олдог. Түүнийхээ төлөө амиа тавьтал тэмцэнэ. Юун нөгөө монгол бөхийн өв тээгч.

Уяачид гэж бас бөхчүүдээс дутахгүй хэл ам, хэрүүл тэмцэлтэй улсууд бий. Амьдрал нь шууд адуутайгаа холбоотой болчихсон. “Хурдан морины уралдааны салбар хорооны морины бүртгэлийн дэд хороо нь улсын баяр наадам эхлэхээс 3-4 хоногийн өмнө монгол үүлдрийн адууны стандартын шаардлагад нийцсэн морийг уралдаанд оролцуулна” гэж заасан. Монгол морийг үүлдэрлэг байдал, сэрвээний өндрөөр нь тодорхойлох бөгөөд даага 127, их нас, соёолон 141 см-ээс илүүгүй байхаар хуульд тусгалаа. Ерөнхийлөгчийн хэлж байсанчлан толгой нь мөрөн дээрээ байгаа цагт эрлийз адуу Монголд орж ирэхээргүй боллоо. Үүн дээр Сүхбаатараас сонгогдсон хэдэн гишүүн ч гялайж, морь зардаг хүмүүс сэтгэл ханагар яваа байх.

Эрлийз морь уралдуулахгүй л юм бол монгол адууны тоо толгойг тогтоож өгөх хэрэгтэй. Гурван сая адууг уралдуулах зорилгоор тэжээж яах юм. Зөвхөн монгол морийг л уралдуулна гэж байгаа бол уралдааны зайг нь ойртуулах нь зүйтэй. Монгол адуу уралдаад ирэхдээ эцэж туйлдаад норсон нохой шиг л шогшоод ирдэг биз дээ. Ядахдаа давхиж яваа адуу хармаар байх юм.

Үндэсний их баяр наадмаараа олон нийт баярлан цэнгэхийг л хүсдэг. Түүнээс бус хууль, дүрэм журамд захирагддаггүй, ёс зүйн талаар бүр яриад ч хэрэггүй хэдэн хүмүүсийн хэрүүл маргааныг хэн ч сонсохыг хүсэхгүй. Тиймээс бөхчүүд, уяачид наадмын өмнөх энэ хэдэн өдрүүдэд шинээр батлагдсан Үндэсний их баяр наадмын тухай хуулийг сайн судал, уншиж танилц.

0


Сэтгэгдэл (0)

⚠ Анхаар!
Та сэтгэгдэл бичихдээ хууль зүйн болон ёс суртахууныг баримтална уу. Ёс бус сэтгэгдлийг админ устгах эрхтэй. Мэдээний сэтгэгдэлд Toim.mn хариуцлага хүлээхгүй.





ШИНЭ МЭДЭЭ

" Шинэ Хархорум" хотын төлөвлөлтийг боловсруулах олон улсын нээлттэй сонгон шалгаруулалт зарлалаа3 сар 28. 13:10Г.Дэнзэн: Алдагдсан найман жилийн алдааг засах хөтөлбөр боловсрууллаа3 сар 28. 12:26Замын-Үүд-Эрээн боомтын ачаа тээврийг ирэх сарын 1-нээс 24 цагаар ажиллуулна3 сар 27. 15:48Халтиргаа гулгаанаас сэргийлж Чингэлтэй дүүрэгт 25 тонн , Баянзүрх 40 тонн бодис цацаад байна3 сар 27. 11:09Засгийн газар Замын-Үүд, Алтанбулаг чөлөөт бүсийн үйл ажиллагааны талаар хэлэлцэж байна3 сар 27. 10:02Авто ослын улмаас Хөшигийн хөндийн нисэх буудал хүрэх хурдны замыг түр хугацаагаар хаажээ3 сар 27. 9:22II төрөх эмнэлгийн газрын асуудлыг хуулийн дагуу шийдвэрлэнэ3 сар 27. 9:08Ерөнхий сайд Л.Оюун-Эрдэнэ: Боомтын сэргэлтийн дараагийн үе шат инноваци хиймэл оюун ухаанд тулгуурлах ёстой3 сар 26. 14:42ОЛСООР ХҮЛҮҮЛСЭН НҮҮРЭЭ ХАЛХАЛСАН МУМИ ОЛДЖЭЭ3 сар 26. 14:10Төв цэнгэлдэхийн өмчийн маргааны асуудлыг АТГ-т шалгуулах хүсэлт гаргалаа3 сар 26. 12:13МҮОНРТ-ийн захирлаар Г.Гэрэл сонгогджээ3 сар 26. 10:52МАН-аас М.Энхболдынхон явж, АН-д Н.Алтанхуягийнхан эргэж ирэв үү?3 сар 26. 10:39Ерөнхий аудиторын орлогчид мөрийн хөтөлбөр “шинжих” эрх бий юу?!3 сар 26. 10:34Канад Улсын Засгийн газраас 215 мянган кан.долларын хүмүүнлэгийн тусламж үзүүлнэ3 сар 25. 17:41Үйлдвэрлэл, технологийн паркуудыг компанийн хэлбэрт шилжүүлнэ3 сар 25. 16:39Автомашины нүүрсэн янданг улсын хилээр гаргахыг хориглох барааны жагсаалтад оруулах тухай тогтоолын төслийг өргөн мэдүүлэв3 сар 25. 15:36ЦААД ЭЗЭД БОЛОХ XU XIANGCHENG, SU TIANCIA ГЭХ НҮҮРСНИЙ "ХААД"-ЫГ СЭНТИЙНЭЭС НЬ БУУЛГАЖ ХЭЗЭЭ ШАЛГАХ ВЭ?3 сар 25. 9:49АТМ эвдсэн этгээдийг олж тогтоон баривчилжээ3 сар 25. 9:06Хахир өвлийг давсан улаанбаатарчууд хуруу зузаан тоос, гудамж дүүрэн шалбаагтай хаваржиж байна3 сар 25. 9:04Л.Оюун-Эрдэнэ үнэхээр эмэгтэйчүүдийг дэмжээд байгаа юу, эсвэл үүгээр далимдуулаад “үе солих” гээд байна уу3 сар 25. 9:02Москвад болсон халдлага, НҮБ-ын тогтоол, Уэльсийн гүнжийн мэдэгдэл3 сар 25. 9:00АН-ынхан Х.Баттулгын бэлтгэсэн “социалист” маягийн мөрийн хөтөлбөрийг баталчих шиг боллоо3 сар 25. 8:46Үндэсний аудитын газарт 26 нам, 2 эвсэл мөрийн хөтөлбөрөө хүргүүлжээ3 сар 25. 8:46Зургаан аймгийн 20 суманд мөсөн зудын байдалтай байна3 сар 25. 8:31Зурхай: Үс шинээр үргээлгэх буюу засуулбал өлзийтэй сайн3 сар 25. 8:29Маргаашаас шороон шуурга шуурна3 сар 25. 8:27Ерөнхий сайд Л.Оюун-Эрдэнэ: Замын-Үүд боомтын өргөтгөл, шинэчлэлийн бүтээн байгуулалтын ажил бүрэн дуусаж, олон улсын стандартад нийцэж байна3 сар 24. 18:57МАН “Шинэ сэргэлтийн бодлого-Бүсчилсэн хөгжлийн реформ” нэртэй мөрийн хөтөлбөрөө ҮАГ-т өгөв3 сар 24. 18:13Ардчилсан намын мөрийн хөтөлбөр: “Бүтэн Монгол, Бүрэн ардчилал 9+90+900”3 сар 24. 17:02Үерийн эрсдэлтэй бүс дэх айлуудыг нүүлгэн шилжүүлж байна3 сар 24. 8:31Б.Чойжилсүрэн: Тавантолгойн станцын тендер жижиг улсын, чадваргүй аж ахуйн нэгж дээр очиж дуусах вий гэж болгоомжилж байна3 сар 22. 17:19Сонгуулийн өмнөх МАН-ын их цэвэрлэгээ ба “БАЙ”3 сар 22. 12:03О.Номинчимэг: Төв цэнгэлдэх хүрээлэнгээс хэсэгчилж зарсан газруудыг шалгаж, дуудлага худалдааны үнийг төлүүлнэ3 сар 21. 13:01ЦААД ЭЗЭД БОЛОХ XU XIANGCHENG, SU TIANCIA ГЭХ НҮҮРСНИЙ ХААДЫГ СЭНТИЙНЭЭС НЬ БУУЛГАЖ ХЭЗЭЭ ШАЛГАХ ВЭ?3 сар 21. 10:06“ГОВЬ” ХК “Таван Богд Холдингс” буюу Ц.Баатарсайханы гэр бүлийн эзэмшилд бүрэн шилжлээ3 сар 21. 9:52Мунзуй Г.Нямдорж: Н.Номтойбаяр шиг шоронгийн хулгайчид итгэж болохгүй шүү!3 сар 21. 8:23Улаанбаатарт өдөртөө +4...+6 градус дулаан байна3 сар 21. 7:36Зурхай: Цэцэрлэг байгуулах, урлан бүтээхэд сайн өдөр3 сар 21. 7:34Халамжийн тэтгэврийг 50 мянган төгрөгөөр нэмэгдүүлнэ3 сар 20. 14:38Д.Амарбаясгалан: Хөдөлмөр эрхлэлтийг дэмжих сангаас малчин өрхөд 5-8 сая төгрөгийн хүүгүй зээл олгоно3 сар 20. 14:25
 Facebook Twitter Youtube