Ч.Ундрам: Гадаад валютын албан нөөц цэвэр дүнгээрээ 400 сая ам.доллар байна VS Б.Лхагвасүрэн: Нийлбэр дүнгээр 2 тэрбум 796 сая ам.доллар байгаа

УИХ-ын өнөөдрийн чуулганы хуралдаанаар Мөнгөний бодлогыг хэлэлцэж байна. УИХ-ын гишүүн Ч.Ундрам Монголбанкны ерөнхийлөгчид хандан " гадаад валютын албан нөөц цэвэр дүнгээр 400 сая ам.доллар байна. Монгол Улсын Засгийн газрын бондын үнэ олон улсын зах зээл дээр огцом унаж, өгөөж нь 35 хувьд хүрлээ. Таны ярьсантай олон улсын зах зээлийн мэдээ зөрөөд байна" гэх зэрэг асуулт тавьсан юм. Монголбанкны ерөнхийлөгч Б.Лхагвасүрэн "валютын нөөц импортын 4 сарын хэрэгцээг хангах түвшинд байгаа. Монгол улс валютын орж гарах урсгалд капитал контрол тавьж байна гэх утгатай мэдээ гарснаас Засгийн газрын бондын үнэ унасан" гэх утгатай хариулт хэллээ.

УИХ-ын гишүүн Ч.Ундрам:

Өнгөрсөн баасан гарагаас Монгол Улсын Засгийн газрын бондын үнэ огцом унасан. Өгөөж нь 35 хувьд хүрсэн гэдэг мэдээ яваад эхэллээ. Энэ чинь дефольт буюу дампуурлын ирмэгт байна гэсэн үг.

Олон улсын түвшинд яагаад ийм гэнэтийн шок үүсэв ээ.

Таны ярьж байгаатай олон улсын зах зээлийн мэдээ зөрөөд байна. 

Гадаад валютын албан нөөц цэвэр дүнгээрээ 400 сая ам.доллар байна.

Энэ жил болоод дараа жил нэг тэрбум ам.долларын өр төлнө. Энэ өрийг хүү багатай дахин санхүүжүүлж чадах уу.

Хоёрт, төлбөрийн тэнцлийн алдагдалд хүнсний импортын 600 сая ам.доллар нөлөөлж байна. Өнөөдөр Сэлэнгэ орчмын бүс нутгийнхан үндэсний үйлдвэрлэл явуулья гэхээр банкууд зээл гаргахгүй байна. Үүнд ямар арга хэмжээ авах вэ?

Өнгөрсөн жил мөнгөний бодлогыг хэлэлцэх үеэр би бас асууж байсан. Ипотекийн зээлийн хүү, барилгын үнийн талаар, Монголын орон сууцны үнийн өсөлтийн талаар танаас асууж байсан. Та хариулахдаа, орон сууцны үнэ хэвийн хэмжээнд буюу төвбанк хянаад явна гэсэн. Тэнхлэг зуучийн судалгаагаар энэ жил орон сууцны үнэ 19 хувиар өссөн.  Төлбөрийн тэнцлийн алдагдлыг нэмэгдүүлэхэд барилгын үнэ ихээхэн нөлөөлж байна. Өнгөрсөн хугацаанд хийсэн бодлогын тохируулгууд чинь цагаа олсон, зөв байсан уу. Засгийн газар орон нутагт шилжин суурьшигчдад ипотекийн зээл 3 хувь болно гээд байдаг. Би ерөөсөө ойлгохгүй байна. Энэ хэзээнээс хэрэгжих юм бэ?

Монголбанкны ерөнхийлөгч Б.Лхагвасүрэн:

Блумбергт гарсан мэдээллээс харвал Монгол Улсын Засгийн газрын үнэт цаасны муруй  гэнэт савласан байгаа. Блумбергийн сурвалжлагчийн мэдээнд “банкууд тодорхой хэмжээнд хязгаартай валют өгч байгаа нь капитал контролын хэлбэр мөн байх гэх утгатай зүйл ярьсан тухайн нэг арилжааны банкны эдийн засагчийн яриаг эх сурвалж болгосон байсан.

Үүнээс хамаарч Монгол даяар валютын орох гарах урсгалд капитал контрол тавьж байгаа юм байна гэсэн мэссэж олон улсад очсон байх гэж бидний хувьд төсөөлж байна.

Өгөөжийн муруйг ийм хэмжээнд өндөр тавина гэдэг Монгол Улсын бондыг эзэмшиж байгаа этгээд зах зээл дээр  би үүнийг 35 хувиар хямдруулж зарахад бэлэн байна гэсэн үг. Хэрвээ худалдаж авч байгаа талаасаа авна гэдэг санал ороод явбал таны  хөндөж байгаа дефольт буюу хэн ч авахгүй юм байна гэх асуудал гарахгүй. Тэр утгаараа худалдаж авах саналууд орж ирээд явбал эргээд хэвийн хэмжээнд очих байх. Монгол Улсын хэмжээнд капитал контрол гэдэг зүйл одоо хүртэл байдаггүй. Орж ирж байгаа болон гарч байгаа валютанд ийм хязгаар байхгүй учраас эргээд хэвийн байдалд орох байх гэж харж байна.

-Монгол Улсын валютын нөөц нийлбэр дүнгээр 2 тэрбум 796 сая ам.доллар гэж 9 дүгээр сарын 30-ны статистик гарсан. Энэ нь 4 сарын импортын хэрэгцээг хангах нөөц гэдэг утгаар нь харвал валютын нөөц тогтвортой хэмжээнд байна. Аюулын түвшинд хүртэл буураагүй.

9 сард сарын дүнгээрээ нэмэгдсэн. Хандлага ингээд эергээр явбал Ковидын өмнөх түвшинд очвол өр төлбөрийн асуудлыг тодорхой хэмжээнд шийдээд явах боломжтой гэж харж байна. Хүнсний импортыг орлуулах талаар хүнсний ногоо тариалан эрхлэгчдэд тодорхой зээл олгосон. Найман сард 449 аж ахуйн нэгжид 70 тэрбум төгрөгийн зээл олгоод явж байна. Мэдээж зээлийн эрэлт хэрэгцээ өндөр байгаа. Нэмэгдүүлэх хүртээмжтэй байлгах талаар ХХААХҮЯ-тай Монголбанк хамтраад ажиллаж байна.

- Өнгөрсөн онд үл хөдлөх хөрөнгийн үнэ 17 хувиар, энэ онд 19 хувиар өссөн. Үнэ өсөхөд өртөг зардлын нөлөө бий.

Төвбанкны зүгээс ипотекийн зээлийг 2023 онд зогсоох гэж байгаа.

Ковидын хуулийн дагуу бид ипотекийн зээлийг олгоод явж байгаа. Эргэн төлөлтөөсөө санхүүжигдээд явж байгаа. Ипотекийн зээлийн хэмжээ бол өөрөө өөрийгөө санхүүжүүлэх хэмжээнд очсон. Тийм учраас ирэх оноос хуулийн дагуу Төвбанк олгохгүй. Засгийн газрын нэг агентлаг аж ахуйн нэгжээр дамжаад явах боломжтой гэж харж байгаа