Түүхэн товчоон:Эетэй засгийн хошуу (Түшээт хан аймаг)

Чин улсын үеийн Халхын Түшээт хан аймгийн хошуу

    Халхын умард замын Хан уулын чуулганы жүн ван Минжүүрдоржийн (Мэргэн засгийн) хошууны туслагч тайж Сүндэв нь 1732 онд туслагч жанжин Цэрэн зүүнгарын цэргийг Эрдэнэзууд дарсаны дараа зүүнгарын ухарсан цэргийг нэхэн хөөхөд гавьяа байгуулсан тул түүнийг засаг тэргүүн зэрэг тайж болгож харьяат ардыг нь тусдаа хошуу болгожээ. 1756 онд хотогойдын Чингүнжавын бослого хөдөлгөөнд нэгдсэнгүй тул гүнгийн зэрэг хүртсэн боловч, 1757 онд дураар урианхайн газар одож морь худалдан авсан хэрэгт шийтгэгдэн гүнгийн зэргээ ховхлуулж, засаг тушаалаа хүү Сандавдоржид шилжүүлжээ. Тус хошууны нутаг нь зүүнш Залаат, өмнөш Цавчир, баруунш Улаан чих ус, хойш Тахилгат өндөр, зүүн хойш Заг ус, баруун хойш Нарийн булаг, зүүн өмнөш Хацавч, баруун өмнөш Хадан усанд хүрчээ. 1911 онд Монгол улс тусгаар тогтнолоо сэргээн тунхаглахад Түшээт хан аймгийн Эетэй засгийн хошуу хэмээн өөрчлөн нэрийдэж тэр үеийн засаг Наваандоржид үе улиран эетэй засаг цол, туслагч гүнгийн хэргэм шагнажээ. 1923 оны засаг захиргааны өөрчлөлтөөр Богд хан уулын аймгийн Хоёр Өлзийт уулын хошуу хэмээн өөрчилж, Баясгалан, Манлай хэмээх хоёр сумтай болгов. 1931 оны засаг захиргааны шинэчлэлээр тус хошууг татан буулгаж, Өмнөговь аймгийн Манлай, Дорноговь аймгийн Мандах сумдыг зохион байгуулжээ. (Б.Нацагдорж) 

Засаг ноёдын үе залгамжлал

Эетэй засгийн хошууны газрын зураг

Ашигласан ном зохиол

Jang Mu jokiyaba. Namyun, Banzaraγča mongγolčilaba. Mongγol-un qosiγu nutuγ-un temdeglel (dumda). Ündüsüten-ü keblel-ün qoriy-a. 1990

Майский И. Современная Монголия. Иркутск, 1921.

Сономдагва Ц. Монгол улсын засаг, захиргааны зохион байгуулалтын өөрчлөлт, шинэчлэл. Улаанбаатар, 1998.

Шархүү Цэ. Дөрвөн аймгийн засаг хошуудын засаг ноёдын товч шастир. // Mongoru kenkyukai. Osaka, 1984. Vol.7, т.119-207.