“ТЭЛЭЭ ХУРГА” шиг хувийн цэцэрлэг, сургуулиудын хувьсах зардлын бизнес хэнд ашигтай вэ...

Залуус төв талбайд жагсаж, төрийн түшээдийг ажлаа хийхийг шаардсан даруйд Засаг баригчид түргэн авч, асуудлуудыг чинь шийдье гээд ам тангараг өгөөд ханцуйгаа шамлацгаах шиг болов. Л.Оюун-Эрдэнэ тэргүүтэй олонхи намынхан Засгийн газрын бүрэлдэхүүнээ хуралдуулж,  жагсагчдын шаардлагад тусгагдсан асуудлуудын нэг сургууль, цэцэрлэгийн хүртээмжийг нэмж, сугалаагаар шийддэг байдлыг арилгана гэж чихэнд чимэгтэй хариултыг өгөв. Воов л даа манай “Оюук” овоо ш дээ гээд бага ч болов тайтгарч суусансан. Харин Сангийн сайд өчигдөр /2022.04.21/ сургууль цэцэрлэгийн хүртээмжийг нэмэгдүүлэхдээ хувийн цэцэрлэг, сургуулийн хувьсах зардлыг төрөөс хоёр дахин нэмж олгоно гээд “пал” хийтэл хэлчихлээ.

Өнгөрсөн хугацаанд хувийн цэцэрлэг, сургуулиудад суралцаж байгаа хүүхдийнх нь тоогоор төрөөс татвар төлөгчдийн мөнгөөр хувьсах зардлыг нь олгосоор ирсэн. Нэг ёсондоо таны хүүхэд хувийн сургуульд сурдаггүй ч, бүр хүүхэдгүй байсан ч бусдын хүүхдийг сургахад халаасаа тэмтрүүлдэг л гэсэн үг. Жилд дунджаар 50 гаруй тэрбум төгрөгийг хувийн цэцэрлэг, сургуулиудын хувьсах зардалд төсвөөс олгож байгаа. Төр боловсролын салбарт тулгамдаад, туйлдаад удаж байгаа сургууль цэцэрлэгийн хүрэлцээг хүртээмжтэй байлгаж чадахгүй, чадамжгүй байдлаа ийнхүү хувийн сургуулиудаа дэмжих нэрийдлээр төсвийн мөнгөөр “угжиж” ирэв. Одоо бүр хоёр дахин нэмэгдүүлэхээр боллоо.

Үндэсний статистикийн хорооноос гаргасан мэдээллээс үзвэл 2021-2022 оны хичээлийн жилд улсын хэмжээнд хувийн өмчийн 481 цэцэрлэг, 166 ерөнхий боловсролын сургууль үйл ажиллагаа явуулж байна.

Энэ хичээлийн жилийн үлдсэн хугацаанд 10 тэрбум төгрөгийг хувьсах зардалд олгохоор нэмж төсөвлөснийг Сангийн сайд хэллээ. Харин ирэх хичээлийн жилээс 100 гаруй тэрбумыг зөвхөн хувьсах зардалд төсөвлөж эхлэх нь. Ингэснээр сургууль, цэцэрлэгийн хүртээмж нэмэгдээд, асуудал шийдэгдчихнэ гэж үзсэн бололтой. Харамсалтай нь үгүй л дээ. Сургууль, цэцэрлэгт хамрагдаж чадахгүй байгаа хүүхдүүдийн дийлэнх нь амьдралын боломж, өрхийн орлого багатай захын хорооллын айлын хүүхдүүд. БШУЯ-аас гаргасан цэцэрлэг, сургуулийн хүртээмж нэн шаардлагатай 57 байршлыг харахад л ойлгомжтой байна.

Хувьсах зардал, сургалтын төлбөр гэх санхүүгийн эх үүсвэртэй “тэлээ хурга” шиг хувийн сургуулиудын төлбөр л гэхэд 5 саяаас нэг өрөө байрны үнэтэй тэнцэж байна. Энэ жил ихэнх сургууль, цэцэрлэг эдийн засгийн нөхцөл байдал, хил гааль гэсэн асуудлаар сургалтын төлбөрөө 10-30 хувь хүртэл нэмчихсэн л явна. Хувьсах зардлаа нэмэгдүүлж авахаар болсон хувийн цэцэрлэг, сургуулиуд мэдээж хүүхдийнхээ тоог нэмэгдүүлэх гэж хичээх нь ойлгомжтой ч, өдрийн хоолоо яая гэж яваа иргэд өргөн боломжтой юм шиг харагдуулж байгаа, өндөр төлбөртэй цэцэрлэг, сургуулиудын босгоор хүүхдээ алхуулж чадахгүй гэдийг тэнэг хүн ч ойлгомоорсон.

Хувьсах зардлаар угжуулсан хувийн сургуулийн биенес бол тэрбум тэрбумын ашигтай учраас энэ салбарын бизнестэй улс төрчид олон бий.

Хэн гэгч улс төрч, хэн гэгч УИХ-ын гишүүн ямар сургуультайг олон нийт хэлүүлэлтгүй мэдэж байгаа. Магадгүй засгийн газрын энэ шийдвэр нөхцөл байдлыг овжиноор ашиглаж, өөрсөддөө ашигтай байдлаар эргүүлж чадсан улс төрчдийн башир арга байсан юм биш гэж хардах үндэслэл ч байна. “Тэлээ хурга” шиг хувийн цэцэрлэг, сургуулийн бизнес түмэнд биш түшээдэд ашигтай байна уу?

Дахиад нэг зүйл. БШУЯ-ны сайд Л.Энх-Амгалан хүүхдээ улсын болон хувийн цэцэрлэгт хамруулж чадахгүй, ямар ч аргагүй байгаа эцэг эхчүүдэд сар бүр 150 мянган төгрөгийг олгоно гэж мэдэгдлээ. Бас л халамж. Сайд гуай хэлэхдээ энэ бол халамж биш гэж байна лээ. Гэхдээ амаараа биш гэж байгаа ч тархи нь мэдэж л байгаа. Жилээс жилд, өдрөөс өдөрт ажил хийх сонирхол нь буурч байгаа ард иргэдийн хэсэг массыг улам л залхуу болгоно. Шуудхан хэлэхэд “хорооноос шинэ гэр өгөхгүй байна” гээд хээв нэг ярьж, ташаагаа тулж зогссон хүүхэн шиг хүмүүс улам л олширно гэсэн үг.

Ер нь засгийн газрын зарим шийдвэрийг хараад байхад ард түмэн жагссан биш, завшуулаад л байна уу даа.

 Б.Сугар