Жейсон Ардэй: Би 18 нас хүртлээ уншиж чаддаггүй байсан. Одоо би Кембрижийн их сургуулийн хамгийн залуу өнгөт арьст профессор

Аутизм бол сул юм уу давуу тал биш. Зүгээр л тэднийг онцгой гэдэг.

Ардай Лондон хотын өмнөд хэсэгт орших Клапхам хотод төрж өссөн бөгөөд эхээс дөрвүүлээ аж. Бага насандаа аутизмтай гэж оношлогдсон Жейсон Ардэй 11 нас хүртлээ ярьж, 18 нас хүртлээ уншиж, бичиж чаддаггүй байсан гэнэ. Харин тэр одоо 37 настай Кембрижийн их сургуулийн хамгийн залуу өнгөт арьст профессор болжээ.

Профессор Жейсон Ардэй, 37 настай, арьсны өнгө, тэгш бус байдал, боловсролын чиглэлээр маш их нэр хүндтэй эрдэмтэн боловч гурван настайдаа дэлхийн хөгжлийн хоцрогдол, аутизмын спектрийн эмгэг гэж оношлогджээ. Эмч, мэргэжлийн зөвлөхүүд түүнийг насанд хүрсэн ч бусдын тусламжтай амьдарч, насан туршийн дэмжлэг шаардлагатай болно гэж таамаглаж байв. Харин тэрээр гэр бүл, дотнын найз нөхдийнхөө дэмжлэгээр коллежид суралцаж, багшаар бэлтгэгдэж, дараа нь эрдмийн зэргээ хамгаалжээ.

Ардай Суррейн их сургуульд биеийн тамир, боловсрол судлалын чиглэлээр бакалаврын зэрэг, Твикенхам дахь Сент Мэригийн их сургуульд урлагийн магистрын зэрэг хамгаалжээ. Мөн Ливерпүүлийн Жон Муресын их сургуульд боловсролын магистрын зэрэг хамгаалсан бөгөөд боловсролын чиглэлээр философийн доктор (PhD) зэрэг хамгаалсан аж. Арван жилийн өмнө Жейсон Ардэй докторын зэрэг хамгаалж байхдаа ээжийнхээ унтлагын өрөөний хананд хувийн зорилгоо бичсэн аж.

Түүний жагсаалтын гурав дахь нь "Нэг л өдөр би Оксфорд эсвэл Кембрижид ажиллах болно. Гуравдугаар сарын 6-нд тэр мөрөөдөл биелэх болно” гэж байжээ. Тэрээр энэ талаараа "Бүх зүйл боломжтой" гээд  "Надад асар их авьяас байх албагүй. Гэхдээ би үүнийг хэчнээн их хүсэж байгаагаа мэдэж байсан" гэв. Тэрбээр нэгэн ярилцлагадаа, "Өнөөдрийг хүртэл үргэлж дэргэд минь байсан гайхалтай хүн бол миний ээж" хэмээсэн юм.

Гэхдээ энэ нь зөвхөн хувь хүний хүчин чармайлтаас шалтгаалж болохгүй боловсролын систем ч өөрчлөгдөх ёстой аж. Тэрээр мөн BBC-ийн 2018 оны судалгаагаар хар арьст, үндэстний цөөнхийн академичид цагаан арьстнуудаасаа бага цалин авч, цагаан арьст эрдэмтэн 52,000 фунт стерлинг, хар арьст эрдэмтэн 38,000 фунт стерлингийн цалин авдаг болохыг онцолжээ. Ардай хар арьст эмэгтэйчүүд энэ салбарын хамгийн бага цалинтай хүмүүсийн тоонд багтдаг. Их Британи дахь 24,000 профессорын 160 гаруй нь хар арьст, түүний 50 гаруй нь эмэгтэйчүүд байна гэв.

Кембрижийн их сургуулийн боловсрол хариуцсан проректор, профессор Бхаскар Вира хэлэхдээ "Жейсон Ардэй бол арьсны өнгө, тэгш бус байдал, боловсролын талаар онцгой эрдэмтэн юм. Тэрээр Кэмбрижийн энэ чиглэлээр судалгаа хийж, нийгэм, эдийн засгийн хувьд хомсдолтой, ялангуяа хар арьст, ази болон бусад үндэстний цөөнхийн хүмүүсийн төлөөллийн дутмаг байдлыг шийдвэрлэхэд ихээхэн хувь нэмэр оруулах болно. Түүний туршлага нь дээд боловсрол, ялангуяа тэргүүлэгч их, дээд сургуулиудын төлөөлөл багатай олон бүлэгт тулгарч буй саад бэрхшээлийг хэлж өгдөг” хэмээв.