“Асуудалтай” гэж анхааруулсаар байтал Нийгмийн даатгалын сангийн хөрөнгийг “Чингис хаан” банкинд нэмж байршуулсаар байжээ

Д.Дагвадоржийн ҮХОБ-нд ЭМДС “харилцах дансаа” байршуулжээ

Сүмогийн аварга Д.Дагвадорж ах Үндэсний бөхийн аварга Д.Сумъяабазарын хамт 2006 онд Үндэсний хөрөнгө оруулалтын банкийг үүсгэн байгуулсан байдаг. Өдгөө тус банкны нийт хувьцааны 10 хувийг Д.Дагвадорж, түүний эхнэр болох М.Отгонцэцэг 41.1 хувийг, Нийслэлийн Засаг дарга Д.Сумъяабазар 11.2 хувийг нь эзэмшдэг. Харин нийт хувьцааны 33,66 хувь нь гадаадын иргэн байгууллагынх болсон байдаг.

Нийгмийн даатгалын сангийн нийтэд ил болсон мэдээллээр тус банкинд 2010 оноос эхлэн Эрүүл мэндийн даатгалын сан, 2011 оноос Үйлдвэрлэлийн осол, мэргэжлээс шалтгаалсан өвчний даатгалын сан, 2013 оноос Тэтгэврийн даатгалын сан, 2015 оноос Ажилгүйдлийн даатгалын сан, 2017 оноос Тэтгэмжийн даатгалын сангийн хөрөнгө байршсан байна.

 Монголбанкны ерөнхийлөгч Б.Лхагвасүрэнгийн 2023 оны 4 дүгээр сард өгсөн мэдээллээр Үндэсний хөрөнгө оруулалтын банк НДС, ЭМДС-гийн 14 тэрбум төгрөгийн өрөө Монголбанкнаас зээл аваад төлсөн. Одоогоор тус банкны хувьд ямартай ч Нийгмийн даатгалын санд өргүй гэсэн албан ёсны шошготой болсон.

Үйлдвэрлэлийн осол, мэргэжлээс шалтгаалсан өвчний даатгалын сангийн хадгаламж Чингис хаан банкны мэдэлд байсан уу

Тэгвэл Shilen.gov.mn сайтад орсон мэдээллээр Чингис хаан банкинд Нийгмийн даатгалын сангийн хадгаламжийн дансыг байршуулж байсан бөгөөд 2010 онд Ажилгүйдлийн даатгалын сангийн 5 тэрбум, 2012 онд Үйлдвэрлэлийн осол, мэргэжлээс шалтгааласан өвчний даатгалын сангийн 13 тэрбум төгрөг, 2013 онд Эрүүл мэндийн даатгалын сангийн 700 сая, ҮОМШӨ-ний даатгалын сангийн 17.3 тэрбум төгрөг, 2017 онд тус сангийн 37.3 тэрбум, 2015 онд 40.6 тэрбум, 2017 онд 62,1 тэрбум, 2018 онд 69.1 тэрбум төгрөг, 2019 онд 56.2 тэрбум төгрөг байршуулсан байна. Чингис хаан банкинд ямартай ч Монголын төр маш уужуу сэтгэлээр хандаж, хангалттай мөнгөө итгэл хүлээлгэн хадгалуулсан байгаа биз.

Эрүүл мэндийн даатгалын сан, Ажилгүйдлийн даатгалын сан, ҮОМШӨ-ний даатгалын сангийн мөнгийг 2010 оноос 2019 оны дуустал тасралтгүй байршуулжээ.

Үнэндээ 2001 онд 100 хувь гадаадын хөрөнгө оруулалттай банк хэмээн байгуулагдсан Чингис хаан банк 2015 оноос 100 хувь үндэсний хөрөнгө оруулагчтай болсон гэх түүхтэй  ч чухам яагаад Монголын үе үеийн Засгийн газарт тэдэнд ийн итгэл хүлээлгэж байсан нь сонирхол татах нь тодорхой. Гэтэл төрийн мөнгийг хэдэн зуун тэрбум төгрөгөөр хадгалж байсан тус банк 2017 онд Олон улсын Валютын сангаас хийсэн арилжааны банкуудын активын чанарын үнэлгээгээр өөрийн хөрөнгийн дутагдалтай гэж гарсан байдаг. Асуудалтай гэж анхааруулсаар байтал 2019 онд ҮОМШӨ-ний даатгалын сангийн 56 тэрбум төгрөгийг тус банкинд байршуулсан гэж харагдаад байгаа нь харамсалтай.

2023 оны дөрөвдүгээр сард Монголбанкны ерөнхийлөгч Б.Лхагвасүрэн “Чингис хаан болон Үндэсний хөрөнгө оруулалтын банкийг татан буулгах гэж яарахгүйгээр Хөрөнгийг сайжруулах тал дээр анхаарч байна. Чингис хаан банкинд хөрөнгө оруулалт хийхээр Өвөрмонголын нэг компани сонирхож байгаа. Чингис хаан банк жижиг хадгаламж эзэмшигчдээ хохиролгүй болгосон. Тус банк Нийгмийн даатгалын сан, Эрүүл мэндийн даатгалын сан, төрийн өмчийн компаниудын 130 тэрбум төгрөгийг төлнө” гэсэн мэдээлэл өгснийг хэн бүхэн санаж буй.

 Чухам яагаад олон улсын байгууллага анхааруулсаар байтал төр мөнгөө тус банкинд ахин байршуулсныг тухайн үеийн Засгийн газар, хариуцсан сайдын зүгээс л тайлбарлах бололтой. Уг нь ч тийм холын хугацаа биш. Тухайн үед НХХ-ийн сайдаар ажиллаж байсан С.Чинзориг гишүүн одоо Засгийн газрын кабинетэд байгаа юм.

 Хөгжлийн банкнаас нэмж 25 тэрбум төгрөг байршуулжээ

 Үүгээр ч зогсохгүй “Хөгжлийн банкнаас 2019 оны 12 дугаар сарын 19-нд Чингис хаан банканд 25 тэрбум төгрөгийн мөнгөн хадгаламжийг 3 сарын хугацаатай байршуулсан. Хадгаламжийн хугацаа дууссан ч ХБ байршуулсан мөнгөө авч чадалгүй өнөөдрийг хүрч ХБ-ны авлага 38.5 тэрбум төгрөгт хүрээд байна."хэмээн Хөгжлийн банкны гүйцэтгэх захирал Н.Мандуул 2022 оны 9 дүгээр сард олон нийтийн сүлжээнд жиргэсэн байдаг.

Мөн Чингис хаан банк нь тус хадгаламжийн барьцаанд нийт 44 үл хөдлөхийг барьцаалсан ч эдгээрийн тал орчмыг иргэдэд зарсан, бусдын эзэмшил, ашиглалтад шилжүүлсэн бөгөөд эдгээр хөрөнгөөрөө Хөгжлийн банкны авлагыг барагдуулаагүй хэмээн тэрээр мэдээлдэг. Тэгэхээр татвар төлөгчдийн 140 тэрбум төгрөгийн асуудлыг шийдвэрлэхийн тулд Монголын төр Чингис хаан банкинд яагаад ийм итгэл хүлээлгэснийг Засгийн газар өөрөө, өөрөөсөө асуух нь ...